Son yıllardaki teknolojik gelişmelere bağlı olarak, aviyonik sistemler, sensörler ve diğer alt sistemlerin boyut ve ağırlıklarının azalması, daha kompakt hale gelmesi ve kapasitelerinin artması, askeri ve sivil kullanım amacına yönelik Nano İHA olarak adlandırılabilecek küçük boyutlu İHA geliştirme çalışmalarına ivme kazandırmıştır. Nano İHA’lar, Mikro İnsansız Hava Aracı adı verilen daha büyük sistemlerin evrimleşmiş versiyonları olarak adlandırılabilir.
Nano sınıfı İnsansız Hava Araçları üzerinde çalışmalar yürüten Ar-Ge kuruluşlarının, uçuş performans karakteristiklerinden taviz vermeden ve hava aracına daha fazla işlevsellik kazandırarak, hava aracının boyut ve ağırlığını azaltmayı hedeflediği bilinmektedir. Bununla birlikte, daha büyük İHA sistemlerinin sahip olduğu kabiliyetlerin Nano sınıfı küçük boyutlu İHA’lar ile hayata geçirilmesi güçlüğü karşımıza çıkmaktadır. Özellikle, görüntü kalitesi, uçuş süresi, veri aktarım menzili ve rüzgar dayanımı gibi gereksinimlerin karşılanması güçlüğü gündeme gelmektedir.
Askeri kullanım amacına yönelik geliştirilmiş Nano İHA sistemi denildiğinde akla ilk olarak, FLIR Systems firması tarafından geliştirilen 33 gram ağırlığındaki ‘’Black Hornet 3’’ ve BAE Systems ile UAVTEK işbirliği ile geliştirilen 196 gram ağırlığındaki ‘’Bug’’ adlı sistemler gelmektedir.
25 dakikalık uçuş ve 2 km’lik veri aktarım kapasitesine sahip olan Black Hornet sisteminin, kapalı mekânlarda görüntü tabanlı, GPS’den bağımsız uçuş özelliği de bulunmaktadır. Bug sistemi ise rüzgara karşı nispeten daha dirençli bir yapıda olup, 40 dakikalık uçuş ve 2 km’lik veri aktarım kapasitesine sahip bulunmaktadır.
Nanoteknolojiler, veri toplama için kullanılan sensörler, uçuş kontrolcüleri ve diğer alt sistemler için boyut ve ağırlık azaltımına evrimsel olarak katkıda bulunacak teknolojileri sağlamaktadır. Özel görevler ve gereksinimler için yeni sensör sınıfları geliştirilmekte ve düşük ağırlığa ve düşük güç tüketimine sahip alt sistemlere odaklanılmaktadır.
Teknolojik gelişmeler neticesinde giderek küçülme eğilimi gösteren Nano ölçekli İHA sistemlerinin, yakın gelecekte standart asker teçhizatının doğal bir parçası haline geleceği öngörülmektedir.
Ağırlık ve boyutları dolayısıyla düşük akustik ve görsel izler bırakan söz konusu sistemler, bina içi keşif ve gözetleme amaçlı cazip sistemler olarak karşımıza çıkmaktadır. İleride, yaşanacak teknolojik gelişmeler çerçevesinde, gerçek zamanlı görüntü aktarabilen nano ölçekli sistemlerinin daha da küçülerek 3-5 gram seviyesinde bir ürün haline getirilebileceği öngörülmektedir. Bu çerçevede, gündelik hayatın geçtiği mekanlar içerisinde karşılaşabileceğimiz sinek görünümlü veya uçan kanatlı yapılar, Nano İHA sistemi olup olmadığı kaygısını oluşturabilecektir.
Nano İHA sistemlerinin sürü halinde görev yapabilmesi noktasında da faaliyetler yürütüldüğü bilinmektedir. 2017 yılında, ABD ordusu tarafından, Perdix adı verilen Mikro İnsansız Hava Araçları ile yapılan testte, F-18’den fırlatılan 103 adet sistem, sürü halinde görev icra etmiş ve kendilerine verilen görevi başarıyla yerine getirmiştir. Intel, 2018 yılında Güney Kore’de kış olimpiyatları seremonisinde 1218 adet Mikro İnsansız Hava Aracını eşzamanlı uçurarak çoklu İHA gösterimi konusunda bir ilke imza atmıştır.
Görmeye alıştığımız Mikro İnsansız Hava Araçlarının Sürü veya Çoklu İHA gösterimleri ile birlikte yakın gelecekte, Nano sınıfı İHA sistemlerinin de sürü konsepti halinde görev yapabilirliğini görüyor olacağız.
Diğer taraftan, Nano ölçekli İnsansız Hava Aracı Sistemlerinin, zırhlı araçlar veya İnsansız Kara Araçları ile birlikte iletişim halinde hareket ederek taarruz ve gözetleme yapması gibi senaryolar gündeme gelmektedir.
Kara araçlarının gidiş güzergahlarının belirli mesafelerden gözetlenmesi amacıyla ihtiyaç duyulan Nano ölçekli hava aracı sistem entegrasyonuna yönelik faaliyetlerin yürütüldüğü bilinmektedir.
Söz konusu ihtiyacı karşılayabilecek, farklı kara platformlarına entegre edilebilecek ve manuel müdahaleye gerek duymadan, zırhlı araç içerisinden veya yer kontrol istasyonundan verilecek bir komut ile hava aracının otomatik kalkış gerçekleştirebileceği mekanizmalar ile ilgili tasarım faaliyetleri Ar-Ge çalışmalarına konu olmaya başlamıştır. Yakın gelecekte bu konseptler ile ilgili faaliyetlerin artması ve daha çok uygulama alanına girmesi beklenmektedir.
Nano sınıfı İnsansız Hava Araçları üzerinde çalışmalar yürüten Ar-Ge kuruluşlarının, uçuş performans karakteristiklerinden taviz vermeden ve hava aracına daha fazla işlevsellik kazandırarak, hava aracının boyut ve ağırlığını azaltmayı hedeflediği bilinmektedir. Bununla birlikte, daha büyük İHA sistemlerinin sahip olduğu kabiliyetlerin Nano sınıfı küçük boyutlu İHA’lar ile hayata geçirilmesi güçlüğü karşımıza çıkmaktadır. Özellikle, görüntü kalitesi, uçuş süresi, veri aktarım menzili ve rüzgar dayanımı gibi gereksinimlerin karşılanması güçlüğü gündeme gelmektedir.
Askeri kullanım amacına yönelik geliştirilmiş Nano İHA sistemi denildiğinde akla ilk olarak, FLIR Systems firması tarafından geliştirilen 33 gram ağırlığındaki ‘’Black Hornet 3’’ ve BAE Systems ile UAVTEK işbirliği ile geliştirilen 196 gram ağırlığındaki ‘’Bug’’ adlı sistemler gelmektedir.
25 dakikalık uçuş ve 2 km’lik veri aktarım kapasitesine sahip olan Black Hornet sisteminin, kapalı mekânlarda görüntü tabanlı, GPS’den bağımsız uçuş özelliği de bulunmaktadır. Bug sistemi ise rüzgara karşı nispeten daha dirençli bir yapıda olup, 40 dakikalık uçuş ve 2 km’lik veri aktarım kapasitesine sahip bulunmaktadır.
Nanoteknolojiler, veri toplama için kullanılan sensörler, uçuş kontrolcüleri ve diğer alt sistemler için boyut ve ağırlık azaltımına evrimsel olarak katkıda bulunacak teknolojileri sağlamaktadır. Özel görevler ve gereksinimler için yeni sensör sınıfları geliştirilmekte ve düşük ağırlığa ve düşük güç tüketimine sahip alt sistemlere odaklanılmaktadır.
Teknolojik gelişmeler neticesinde giderek küçülme eğilimi gösteren Nano ölçekli İHA sistemlerinin, yakın gelecekte standart asker teçhizatının doğal bir parçası haline geleceği öngörülmektedir.
Ağırlık ve boyutları dolayısıyla düşük akustik ve görsel izler bırakan söz konusu sistemler, bina içi keşif ve gözetleme amaçlı cazip sistemler olarak karşımıza çıkmaktadır. İleride, yaşanacak teknolojik gelişmeler çerçevesinde, gerçek zamanlı görüntü aktarabilen nano ölçekli sistemlerinin daha da küçülerek 3-5 gram seviyesinde bir ürün haline getirilebileceği öngörülmektedir. Bu çerçevede, gündelik hayatın geçtiği mekanlar içerisinde karşılaşabileceğimiz sinek görünümlü veya uçan kanatlı yapılar, Nano İHA sistemi olup olmadığı kaygısını oluşturabilecektir.
Nano İHA sistemlerinin sürü halinde görev yapabilmesi noktasında da faaliyetler yürütüldüğü bilinmektedir. 2017 yılında, ABD ordusu tarafından, Perdix adı verilen Mikro İnsansız Hava Araçları ile yapılan testte, F-18’den fırlatılan 103 adet sistem, sürü halinde görev icra etmiş ve kendilerine verilen görevi başarıyla yerine getirmiştir. Intel, 2018 yılında Güney Kore’de kış olimpiyatları seremonisinde 1218 adet Mikro İnsansız Hava Aracını eşzamanlı uçurarak çoklu İHA gösterimi konusunda bir ilke imza atmıştır.
Görmeye alıştığımız Mikro İnsansız Hava Araçlarının Sürü veya Çoklu İHA gösterimleri ile birlikte yakın gelecekte, Nano sınıfı İHA sistemlerinin de sürü konsepti halinde görev yapabilirliğini görüyor olacağız.
Diğer taraftan, Nano ölçekli İnsansız Hava Aracı Sistemlerinin, zırhlı araçlar veya İnsansız Kara Araçları ile birlikte iletişim halinde hareket ederek taarruz ve gözetleme yapması gibi senaryolar gündeme gelmektedir.
Kara araçlarının gidiş güzergahlarının belirli mesafelerden gözetlenmesi amacıyla ihtiyaç duyulan Nano ölçekli hava aracı sistem entegrasyonuna yönelik faaliyetlerin yürütüldüğü bilinmektedir.
Söz konusu ihtiyacı karşılayabilecek, farklı kara platformlarına entegre edilebilecek ve manuel müdahaleye gerek duymadan, zırhlı araç içerisinden veya yer kontrol istasyonundan verilecek bir komut ile hava aracının otomatik kalkış gerçekleştirebileceği mekanizmalar ile ilgili tasarım faaliyetleri Ar-Ge çalışmalarına konu olmaya başlamıştır. Yakın gelecekte bu konseptler ile ilgili faaliyetlerin artması ve daha çok uygulama alanına girmesi beklenmektedir.
