2017 yılında IMO (International Maritime Organization, Uluslarası Denizcilik Örgütü) üyelerinin önerisi üzerine Deniz Güvenliği Komitesi, otonom gemi çalışmalarını gündeme almıştır. Tüm dünyada, deniz platformlarına yönelik, platformun otonomluğu kapsamında çalışmalar artmakta olup, sensör teknolojileri, gelişmiş radar ve sonar sistemleri, analiz ve karar destek yazılımları ile belirli seviyede otonom platformlar elde edilmektedir. Ortak akıl ile platformun otonomluğu üzerine çalışmalar yürütülmekte, uzaktan kontrolü sağlanabilen yarı otonom platform elde edildikten sonra tam otonom platform üzerinde çalışmaların gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Mevcut durumda, otonom gemi teknolojilerinin sektöre entegre edilebilmesi için IMO liderliğinde çalışmalar devam etmektedir.
Deniz araçları için otonomi çalışmalarının hızlandığı bir dönemde dünyanın gerisinde kalmamak ve gelişecek pazarda yer alabilmek adına Ar-Ge çalışmalarına bütçe ve işgücü ayrılması kıymetli bir kazanım olarak değerlendirilmektedir. Gelecek dönemde hem sivil hem de askeri alandaki gemilerin pek çoğunun otonom olmasının planlandığı düşünüldüğünde, yurt dışına bağımlılığı azaltacak yerli ve milli otonom suüstü araçlarının kazanımı da otonom suüstü Ar-Ge çalışmalarının diğer bir motivasyon kaynağı olarak değerlendirilebilir.
ASELSAN bünyesinde otonom suüstü araçları üzerindeki çalışmalar 2010’lu yılların başından itibaren başlamıştır. İlk yıllarda uzaktan kumandalı LEVENT botu geliştirme faaliyetleri icra edilmiş, sonrasında botun üzerine uzaktan kumandalı SARP silahı entegre edilmiş ve Mayıs 2013’te icra edilen Deniz Kurdu Tatbikatının, Seçkin Gözlemciler gününde, Türk Silahlı Kuvvetlerinin üst komuta heyeti mensuplarına LEVENT Silahlı İnsansız Suüstü Aracı gösterimi yapılmıştır.
Aynı yıllarda, Dz.K.K.lığının bu kabiliyetlerimizden istifade etmek istemesi vesilesiyle envanter dışına çıkartılmış olan münfesih TCG L-1 Gemisi üzerine entegre edilen uzaktan haberleşme sistemi vasıtasıyla dümen ve gaz kontrolü sağlanarak uzaktan kumandayla insansız seyir gerçekleştirilmiştir. Bu sayede münfesih TCG L-1 Gemisi ile 17 Ekim 2014’te ülkemizde ilk kez gerçek gemi ile infilaklı mayın denemesi Dz.K.K.lığı komuta heyetinin katılımı ile başarıyla icra edilmiştir.
Gösterilen bu başarının ardından münfesih TCG MTB-8 Gemisinin de hedef olarak kullanılması maksadıyla insansızlaştırılması Dz.K.K.lığı tarafından talep edilmiş ve yine benzer şekilde gerçekleştirilen faaliyetler neticesinde Münfesih TCG MTB-8 gemisi hareketli hedef olarak kullanılarak Deniz Kurdu 2015 tatbikatının Seçkin Gözlemciler gününde Hellfire güdümlü mermi atışında başarıyla kullanılmıştır.
Dz.K.K.lığının atışlı tatbikat ve eğitimlerinde yüksek süratli asimetrik tehditleri taklit edebilen unsurlara fiili atış yapabilmeleri için ASELSAN tarafından ALBATROS Asimetrik İnsansız Süratli Suüstü Hedef Botu Ailesi özgün olarak geliştirilmiştir.
Üzerinde radar reflektörü bulunan ve V formunda üretilen ALBATROS-T (5 m) ile üzerinde 5 m x 5 m ebatlarında levha olan ALBATROS-K (11 m) botları otonom, yarı otonom veya uzak komuta ile kullanılabilmektedir.
ALBATROS-T ve ALBATROS-K hedef botlarıyla icra edilen faaliyetlerden sonra ALBATROS ailesine ALBATROS- S (7,2 m) İDA’sı katılmıştır. ALBATROS-S yüksek seviye otonomi kabiliyetine sahip, merkezi bir kontrolden bağımsız sürü formasyonunda seyir ve görev icra edebilen Türkiye’nin ilk insansız deniz aracı sürüsü sistemidir. Farklı seyir formasyonları uygulayabilen ALBATROS-S, sürü unsurlarından ve hareketli/hareketsiz engellerden sakınarak sürüdeki eksilmelere karşı da göreve devam edebilme yeteneğine sahiptir. Seyir ve formasyon değişimi, sürü olarak hareketli ve sabit engelden sakınma ve sürü olarak hedef gemiye saldırı kabiliyetlerinin gösterildiği 4’lü ve 8’li sürü gösterimleri 2021 ve 2022 yıllarında başarıyla gerçekleştirilmiştir.
MİR SİLAHLI İNSANSIZ DENİZ ARACI:
ASELSAN tarafından otonom deniz araçları geliştirme çalışmaları kapsamında 2021 yılında MİR Silahlı İnsansız Deniz Aracı geliştirilmiş ve üretilmiştir. MİR SİDA, ana amaç olarak denizaltı savunma harbi görevlerinde kullanılırken; istihbarat/ gözetleme/keşif, kritik tesis ve yüzen platformların korunması ve su üstü harbi gibi görevlerde de kullanılabilmektedir. Otonom seyrüsefer kabiliyeti ve üzerinde bulunan sonarlarla denizaltı savunma harbi kapsamında tespit ettiği denizaltılara karşı hafif torpido ve DSH roketleriyle hücum gerçekleştirebilecektir. MİR SİDA gelişmiş otonomi seyir yeteneği ile diğer deniz araçlarıyla sürü görevleri icra etmiştir.
MİR İnsansız Deniz Aracından 2023 yılının ilk çeyreğinde ASELSAN tarafından geliştirilmiş olan Torpido Kovanı sistemi ile torpido atışı yapılarak Türkiye’de insansız suüstü sistemlerinden torpido atabilen ilk SİDA olma ünvanını kazanmıştır.
MİR farklı faydalı yükleri sayesinde farklı görevleri yerine getirebilecektir. Daldırma Sonarı, Dalgıç Tespit Sonarı, Hafif Torpido, DSH Roketi, Sonobuoy Sistemi, Görüntüleme Sistemi ve Silah Kulesi ile Deniz altı ve Su üstü savunma harbinin en etkili oyuncularındandır.
MARLİN İNSANSIZ DENİZ ARACI
SSB ile imzalanmış son sözleşme ile birlikte Otonom Suüstü Deniz Aracı (MARLİN-ASV) 2022 yılında tasarlanmış ve üretilmiştir. Otonom Suüstü Deniz Aracı (MARLİN-ASV) Tedarik Projesi, ASELSAN- SEFİNE İş Ortaklığı tarafından İstihbarat, Keşif ve Gözetleme (İKG) ve Suüstü Harbi görevlerini yerine getirmek üzere geliştirilmiştir. Suüstü harbi, Elektronik Destek (ED) ve Elektronik Taarruz (ET) Sistemi görevleri ile Aktif/Pasif Çekili Dizin Sonarı görevi planlanmıştır. MARLİN-ASV, taşıdığı faydalı yüklerin değiştirilebilmesi suretiyle belirlenmiş görevlerini yerine getirebilecek; yüklenecek farklı faydalı yükler sayesinde farklı görevleri yerine getirebilecektir. MARLİN-ASV aracının modüler yapısı ile esnek olarak kullanılması planlanmıştır.
MARLİN-ASV botu 15 metre boyunda konfigüre edilebilir ve modüler yapıdadır. Uzaktan kontrollü seyir ile çalışmalara başlanarak, navigasyon, çoklu sensor bilgisiyle, sistemin kendi kendine karar vererek seyrin yapılması planlanmıştır. MARLİN-ASV aracı bünyesinde, komuta kontrol yazılımı ve otonomi yazılımından oluşan Görev Yönetim Sistemi bulunmaktadır. Bununla birlikte araç bünyesinde seyir sistemleri, elektro-optik sistemler, uydu ve RF haberleşme sistemleri, STAMP-2L, LUMTAS ve göreve bağlı olarak görev yükleri olan ED ve ET, Aktif/Pasif Çekili Dizin Sonar bulunmaktadır. Kıyıda Kontrol İstasyonu yer almaktadır. Komuta kontrol sistemi ile; rota planlanmasının yapılması ve STAMP-2L, elektro-optik sistemlerin kontrolü planlanmıştır. Otonomi kapsamında, uzaktan kontrollü kullanım ile başlanan çalışmaların, navigasyon, çoklu sensor bilgisi temel alınarak, engelli ve engelsiz ortamda kullanıcı müdahalesi olmadan seyir yapması planlanmıştır. Kullanıcı MARLİN-ASV SİDA’yı uzaktan manuel kullanabildiği gibi ayrıca Karar Destek Sistemleri ve/veya tam otonom olarak rota ve görev planını girerek farklı görevleri icra edebilmektedir. Sensör füzyonu sayesinde tam otonom olarak hareketli ve sabit engellerden kaçınarak seyrine ve görevine devam edebilmektedir.
MARLİN SİDA Eylül 2022 tarihinde Portekiz’de katıldığı REP(MUS)22 ve DYMS22 NATO Tatbikatında üzerinde yer alan ED/ET sistemi ile dünyada üzerinde elektronik harp sistemi bulunan ilk insansız suüstü aracı olarak görev almış ve NATO’da ülkemizi başarıyla temsil etmiştir.
Ekim 2022 ayında EHDEN (Elektronik Harp Denemeleri) tatbikatında Deniz Kuvvetleri Komutanlığımız tarafından belirlenen tatbikat senaryoları dahilinde yeteneklerini sergilemiştir. Söz konusu Gemi Radarlarına Karşı ET Denemeleri ve Yüksek Değerlikli Birlik Korunması senaryoları kapsamında Dz.K.K.lığımız tarafından test yardımcısı olarak sağlanan radarlar ve sahilde konumlanmış G/M simülatörü tehditlerine karşı ET teknikleri başarıyla uygulanmıştır.
ASELSAN bünyesinde millileştirilmiş olan ve farklı pek çok platformda entegrasyonu gerçekleştirilmiş sistemlerin (Silah Sistemleri, Elektro-Optik, ED/ET, Radar, Muhabere, Sualtı Sistemleri vb.) otonom gemilere uyarlanması ve Otonomi ve Karar Destek Sistemleri altında otonom kullanım konseptinin oluşturulması hedeflenmektedir. Bu amaçla ASELSAN’ın birçok projesinde de yer alan VATOZ Tabanlı Görev Yönetim Sistemi kullanılmaktadır.
Otonomi çalışmaları kapsamında da VATOZ ® Tabanlı Görev Yönetim Sistemi yol haritasında yer alan Artırılmış ve Sanal Gerçeklik Uygulamaları, Birlikte Çalışılabilirlik (TDL), Ağ Merkezli Operasyonlar, Görsel Analitik gibi uygulamalar eklenecektir.
Deniz araçları için otonomi çalışmalarının hızlandığı bir dönemde dünyanın gerisinde kalmamak ve gelişecek pazarda yer alabilmek adına Ar-Ge çalışmalarına bütçe ve işgücü ayrılması kıymetli bir kazanım olarak değerlendirilmektedir. Gelecek dönemde hem sivil hem de askeri alandaki gemilerin pek çoğunun otonom olmasının planlandığı düşünüldüğünde, yurt dışına bağımlılığı azaltacak yerli ve milli otonom suüstü araçlarının kazanımı da otonom suüstü Ar-Ge çalışmalarının diğer bir motivasyon kaynağı olarak değerlendirilebilir.
ASELSAN bünyesinde otonom suüstü araçları üzerindeki çalışmalar 2010’lu yılların başından itibaren başlamıştır. İlk yıllarda uzaktan kumandalı LEVENT botu geliştirme faaliyetleri icra edilmiş, sonrasında botun üzerine uzaktan kumandalı SARP silahı entegre edilmiş ve Mayıs 2013’te icra edilen Deniz Kurdu Tatbikatının, Seçkin Gözlemciler gününde, Türk Silahlı Kuvvetlerinin üst komuta heyeti mensuplarına LEVENT Silahlı İnsansız Suüstü Aracı gösterimi yapılmıştır.
Aynı yıllarda, Dz.K.K.lığının bu kabiliyetlerimizden istifade etmek istemesi vesilesiyle envanter dışına çıkartılmış olan münfesih TCG L-1 Gemisi üzerine entegre edilen uzaktan haberleşme sistemi vasıtasıyla dümen ve gaz kontrolü sağlanarak uzaktan kumandayla insansız seyir gerçekleştirilmiştir. Bu sayede münfesih TCG L-1 Gemisi ile 17 Ekim 2014’te ülkemizde ilk kez gerçek gemi ile infilaklı mayın denemesi Dz.K.K.lığı komuta heyetinin katılımı ile başarıyla icra edilmiştir.
Gösterilen bu başarının ardından münfesih TCG MTB-8 Gemisinin de hedef olarak kullanılması maksadıyla insansızlaştırılması Dz.K.K.lığı tarafından talep edilmiş ve yine benzer şekilde gerçekleştirilen faaliyetler neticesinde Münfesih TCG MTB-8 gemisi hareketli hedef olarak kullanılarak Deniz Kurdu 2015 tatbikatının Seçkin Gözlemciler gününde Hellfire güdümlü mermi atışında başarıyla kullanılmıştır.
Dz.K.K.lığının atışlı tatbikat ve eğitimlerinde yüksek süratli asimetrik tehditleri taklit edebilen unsurlara fiili atış yapabilmeleri için ASELSAN tarafından ALBATROS Asimetrik İnsansız Süratli Suüstü Hedef Botu Ailesi özgün olarak geliştirilmiştir.
Üzerinde radar reflektörü bulunan ve V formunda üretilen ALBATROS-T (5 m) ile üzerinde 5 m x 5 m ebatlarında levha olan ALBATROS-K (11 m) botları otonom, yarı otonom veya uzak komuta ile kullanılabilmektedir.
ALBATROS-T ve ALBATROS-K hedef botlarıyla icra edilen faaliyetlerden sonra ALBATROS ailesine ALBATROS- S (7,2 m) İDA’sı katılmıştır. ALBATROS-S yüksek seviye otonomi kabiliyetine sahip, merkezi bir kontrolden bağımsız sürü formasyonunda seyir ve görev icra edebilen Türkiye’nin ilk insansız deniz aracı sürüsü sistemidir. Farklı seyir formasyonları uygulayabilen ALBATROS-S, sürü unsurlarından ve hareketli/hareketsiz engellerden sakınarak sürüdeki eksilmelere karşı da göreve devam edebilme yeteneğine sahiptir. Seyir ve formasyon değişimi, sürü olarak hareketli ve sabit engelden sakınma ve sürü olarak hedef gemiye saldırı kabiliyetlerinin gösterildiği 4’lü ve 8’li sürü gösterimleri 2021 ve 2022 yıllarında başarıyla gerçekleştirilmiştir.
MİR SİLAHLI İNSANSIZ DENİZ ARACI:
ASELSAN tarafından otonom deniz araçları geliştirme çalışmaları kapsamında 2021 yılında MİR Silahlı İnsansız Deniz Aracı geliştirilmiş ve üretilmiştir. MİR SİDA, ana amaç olarak denizaltı savunma harbi görevlerinde kullanılırken; istihbarat/ gözetleme/keşif, kritik tesis ve yüzen platformların korunması ve su üstü harbi gibi görevlerde de kullanılabilmektedir. Otonom seyrüsefer kabiliyeti ve üzerinde bulunan sonarlarla denizaltı savunma harbi kapsamında tespit ettiği denizaltılara karşı hafif torpido ve DSH roketleriyle hücum gerçekleştirebilecektir. MİR SİDA gelişmiş otonomi seyir yeteneği ile diğer deniz araçlarıyla sürü görevleri icra etmiştir.
MİR İnsansız Deniz Aracından 2023 yılının ilk çeyreğinde ASELSAN tarafından geliştirilmiş olan Torpido Kovanı sistemi ile torpido atışı yapılarak Türkiye’de insansız suüstü sistemlerinden torpido atabilen ilk SİDA olma ünvanını kazanmıştır.
MİR farklı faydalı yükleri sayesinde farklı görevleri yerine getirebilecektir. Daldırma Sonarı, Dalgıç Tespit Sonarı, Hafif Torpido, DSH Roketi, Sonobuoy Sistemi, Görüntüleme Sistemi ve Silah Kulesi ile Deniz altı ve Su üstü savunma harbinin en etkili oyuncularındandır.
MARLİN İNSANSIZ DENİZ ARACI
SSB ile imzalanmış son sözleşme ile birlikte Otonom Suüstü Deniz Aracı (MARLİN-ASV) 2022 yılında tasarlanmış ve üretilmiştir. Otonom Suüstü Deniz Aracı (MARLİN-ASV) Tedarik Projesi, ASELSAN- SEFİNE İş Ortaklığı tarafından İstihbarat, Keşif ve Gözetleme (İKG) ve Suüstü Harbi görevlerini yerine getirmek üzere geliştirilmiştir. Suüstü harbi, Elektronik Destek (ED) ve Elektronik Taarruz (ET) Sistemi görevleri ile Aktif/Pasif Çekili Dizin Sonarı görevi planlanmıştır. MARLİN-ASV, taşıdığı faydalı yüklerin değiştirilebilmesi suretiyle belirlenmiş görevlerini yerine getirebilecek; yüklenecek farklı faydalı yükler sayesinde farklı görevleri yerine getirebilecektir. MARLİN-ASV aracının modüler yapısı ile esnek olarak kullanılması planlanmıştır.
MARLİN-ASV botu 15 metre boyunda konfigüre edilebilir ve modüler yapıdadır. Uzaktan kontrollü seyir ile çalışmalara başlanarak, navigasyon, çoklu sensor bilgisiyle, sistemin kendi kendine karar vererek seyrin yapılması planlanmıştır. MARLİN-ASV aracı bünyesinde, komuta kontrol yazılımı ve otonomi yazılımından oluşan Görev Yönetim Sistemi bulunmaktadır. Bununla birlikte araç bünyesinde seyir sistemleri, elektro-optik sistemler, uydu ve RF haberleşme sistemleri, STAMP-2L, LUMTAS ve göreve bağlı olarak görev yükleri olan ED ve ET, Aktif/Pasif Çekili Dizin Sonar bulunmaktadır. Kıyıda Kontrol İstasyonu yer almaktadır. Komuta kontrol sistemi ile; rota planlanmasının yapılması ve STAMP-2L, elektro-optik sistemlerin kontrolü planlanmıştır. Otonomi kapsamında, uzaktan kontrollü kullanım ile başlanan çalışmaların, navigasyon, çoklu sensor bilgisi temel alınarak, engelli ve engelsiz ortamda kullanıcı müdahalesi olmadan seyir yapması planlanmıştır. Kullanıcı MARLİN-ASV SİDA’yı uzaktan manuel kullanabildiği gibi ayrıca Karar Destek Sistemleri ve/veya tam otonom olarak rota ve görev planını girerek farklı görevleri icra edebilmektedir. Sensör füzyonu sayesinde tam otonom olarak hareketli ve sabit engellerden kaçınarak seyrine ve görevine devam edebilmektedir.
MARLİN SİDA Eylül 2022 tarihinde Portekiz’de katıldığı REP(MUS)22 ve DYMS22 NATO Tatbikatında üzerinde yer alan ED/ET sistemi ile dünyada üzerinde elektronik harp sistemi bulunan ilk insansız suüstü aracı olarak görev almış ve NATO’da ülkemizi başarıyla temsil etmiştir.
Ekim 2022 ayında EHDEN (Elektronik Harp Denemeleri) tatbikatında Deniz Kuvvetleri Komutanlığımız tarafından belirlenen tatbikat senaryoları dahilinde yeteneklerini sergilemiştir. Söz konusu Gemi Radarlarına Karşı ET Denemeleri ve Yüksek Değerlikli Birlik Korunması senaryoları kapsamında Dz.K.K.lığımız tarafından test yardımcısı olarak sağlanan radarlar ve sahilde konumlanmış G/M simülatörü tehditlerine karşı ET teknikleri başarıyla uygulanmıştır.
ASELSAN bünyesinde millileştirilmiş olan ve farklı pek çok platformda entegrasyonu gerçekleştirilmiş sistemlerin (Silah Sistemleri, Elektro-Optik, ED/ET, Radar, Muhabere, Sualtı Sistemleri vb.) otonom gemilere uyarlanması ve Otonomi ve Karar Destek Sistemleri altında otonom kullanım konseptinin oluşturulması hedeflenmektedir. Bu amaçla ASELSAN’ın birçok projesinde de yer alan VATOZ Tabanlı Görev Yönetim Sistemi kullanılmaktadır.
Otonomi çalışmaları kapsamında da VATOZ ® Tabanlı Görev Yönetim Sistemi yol haritasında yer alan Artırılmış ve Sanal Gerçeklik Uygulamaları, Birlikte Çalışılabilirlik (TDL), Ağ Merkezli Operasyonlar, Görsel Analitik gibi uygulamalar eklenecektir.
