RAYLARDA ASELSAN İMZASI
ASELSAN 40 yılı aşkın bir süredir savunma alanında yarattığı bilgi birikimini, tecrübesini ve AR-GE disiplinini Raylı Sistemler alanına taşıyarak, bu alandaki faaliyetlerini başarılı bir şekilde sürdürmektedir. Küresel pazarda yaratılan değerler ile sürdürülebilir büyümeye sahip, rekabet gücü ile tercih edilen, çevreye ve insana duyarlı olarak geliştirilen milli sinyalizasyon AR-GE çalışmaları, 2014 yılından beri devam etmektedir.
Günümüzde, hâkim olan, bilim ve teknoloji temeline dayalı yeni ekonomik anlayışta, ülkelerin küresel rekabet kabiliyeti AR-GE’ye verdikleri önem ve ayırdıkları kaynaklar ile doğrudan ilişkili seviyeye gelmiştir. ASELSAN’ın da misyonu doğrultusunda, teknolojik olarak dışa bağımlı olduğumuz bu alanda, milli çözüm oluşturmak ve yurtdışı firmalar ile küresel ölçekte rekabet etmek amacıyla AR-GE projeleri yürütülmektedir.
AR-GE projeleri bünyesinde gerçekleştirilen faaliyetler çerçevesinde, üniversite iş birliklerinin gerçekleştirilmesi, metro sistemine dair önemli bileşenlerin yerlileştirilmesi, araç üstü, hat boyu ve merkezi tren kontrol sistemlerinin yerli olarak tasarlanması gibi sayısız başarıya imza atılmıştır.
Yürütülen iş geliştirme ve AR-GE Projeleri meyvelerini vererek 2019 yılında Metro İstanbul A.Ş. ile Yenikapı-Otogar-Havalimanı-Kirazlı-Halkalı Metrosu Araç Üstü Sinyalizasyon Sistemi Tedariki Projesi imzalanmıştır. Ardından ASELSAN, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü (AYGM) tarafından yürütülen Gayrettepe-İstanbul Yeni Havalimanı (GYH) Metro, Halkalı-İstanbul Yeni Havalimanı (HYH) Metro ve Gebze-Darıca Metro hatlarında Sinyalizasyon Sistemi yüklenicisi rolünü üstlenmiştir.
HABERLEŞME TABANLI TREN KONTROL SISTEMİ (CBTC)
Ana Özellikler
CBTC, trafik yönetimi ve altyapı kontrolü için tren ve hat boyu ekipmanı arasındaki iletişimi kullanan bir demiryolu sinyalizasyon sistemidir. CBTC Sistemleri aracılığı ile, bir trenin kesin konumu, geleneksel sinyalizasyon sistemlerine göre daha hassas bir şekilde belirlenir. Bu çözüm, demiryolu trafiğini yönetmek için daha verimli ve emniyetli bir sistem olup, işletme esnasında sefer sıklığının emniyetli bir şekilde artırılmasına olanak sağlar.
CBTC sistemi trenin hassas konumunu ray devrelerinden bağımsız olarak, çift yönlü kesintisiz haberleşme aracılığıyla, sistemi emniyette tutarak belirler.
YERLİ VE MİLLİ METRO SİNYALİZASYON SİSTEMİ: ASELSAN COBALT
COBALT, CBTC (Haberleşme Tabanlı Tren Kontrol) tekniğini temel alarak trenin hassas konumunu, ray devrelerinden bağımsız olarak, çift yönlü kesintisiz haberleşme aracılığıyla, sistemi emniyette tutarak belirleyen ASELSAN Sinyalizasyon Sistemi çözümüdür.
Günümüzün modern ve yoğun şehir içi raylı ulaşım sistemlerinde ortaya çıkan ihtiyacı karşılamaya yönelik güvenli, verimli, dakik, yüksek taşıma kapasite sahip ve çevre dostu bir sistem olan COBALT, aşağıdaki özellikleriyle ön plana çıkmaktadır:
- Yeni ve modernizasyon hat uygulamaları için, tüm otomasyon seviyelerinde, akıllı ve bütünleşmiş (integrated) sistem çözümü
- Entegre COBALT Maestro (Trafik yönetim ve izleme sistemi) ile akıllı trafik yönetimi
- Enerji verimliliği yüksek sürüş algoritmalarıyla Otomatik Tren İşletimi (ATO)
- Hareketli blok (Moving Block) teknolojisiyle düşük sefer sıklığı ve yüksek kapasite
- IP tabanlı ve dağıtık mimarideki saha ve araç üstü ekipmanlarla hızlı en tegrasyon
- Hat boyunda ikincil algılama sistemine ihtiyaç duymayan sistem tasarımı
- İndirgenmiş saha ekipmanları sayesinde düşük işletme ve bakım maliyetleri
- Harici sistemlerle kolay ve tam entegrasyon
- Sistem Elverişliliği > %99,9
- Platform Ayırıcı Kapı Sistemi (PAKS) ve diğer hayati sistemlerle tam entegrasyon
- SIL-4 (Safety Integration Level) Emniyet Bütünlük Sertifikasyon Seviyesi
COBALT Sistemi, ülkemizde tasarlanan ve üretilen yerli ve milli ilk sistem olmanın yanı sıra, modüler sistem bileşenleri sayesinde saha ve trene kolay entegrasyon, az sayıda saha ekipman ile kolay kurulum ve düşük bakım maliyetine sahip olması ile kullanıcı dostu bir sistemdir.
COBALT Sistemi, tüm otomasyon (GoA) seviyelerinde çalıştırılabilecek tasarıma sahiptir ve 5 ana alt sistemden oluşmaktadır:
- Hat Boyu ATC Sistemi (WSATP ve WSATO)
- Araç Üstü ATC Sistemi (OBATP ve OBATO)
- Haberleşme Sistemi (DCN)
- Otomatik Tren Denetim Sistemi (ATS)
- Saha Ekipmanları
COBALT KRİTİK BİLEŞENLER
ASELSAN projelerinde sistem tasarım, üretim ve test faaliyetleri sürerken dışa bağımlılığı azaltmak, maliyetleri düşürmek ve daha yenilikçi bir sistem yaratabilmek amacıyla, sistem kritik bileşenleri detaylı bir şekilde analiz edilerek yerli üretime başlanmıştır.
COBALT sinyalizasyon sistemini ve alt-sistemlerinin geliştirilmesi ardından, projelerde ihtiyaç duyulan kritik bileşenlerin geliştirilmesiyle ilgili faaliyetlere başlamıştır. Bu kapsamda, OBATP alt sisteminin hız sensörü olarak bir parçası olan Doppler Radarı ve işletme bakımını kolaylaştıran Hat Ölçüm sistemleri için AR-GE faaliyetleri, ilgili sektör başkanlıklarımız ve ekiplerimizin birlikte çalışmaları ile titizlikle devam etmektedir.
TRAFİK YÖNETİM SİSTEMİ (ATS)
Raylı ulaşım sinyalizasyon sistemlerinde trafiği yöneten ve izleyen alt sistem olan ATS Sistemi, tüm GoA ve ERTMS seviyelerine uygun olarak geliştirilmiştir. Yoğun çalışma sıklığındaki işletmelere yüksek performans sunan COBALT Maestro Sistemi, %99,99 seviyesinde sistem kullanılabilirliği ile de benzer sistemlerden ayrışarak, öne çıkmaktadır. Yapay zekâ teknolojisi kullanılarak çakışma noktalarında trenler yönetilebilirken, regülasyon yöntemi ile gecikmeler otomatik olarak giderilebilmektedir. Özellikle sisteme gelen alarm ve olayların sınıflandırılması ve kaydedilmesi operatör için büyük kolaylık sağlamaktadır.
ATS Sisteminde; Operatör Arayüz Yönetimi, Bakım & Yeniden Oynatma, Tarife Hazırlama fonksiyonları gerçekleştirilebilmekte olup, Yerel Kumanda yazılımı ile lokal olarak sistem kontrolü yapılabilmektedir.
HAYATİ BİLGİSAYAR
Hayati Bilgisayar (Vital Computer), raylı ulaşım sinyalizasyon alanında hem araç üstü hem de hat boyunda gerçekleştirilen farklı uygulamalarda kullanılan, modüler, ölçeklenebilir ve yapılandırılabilir yüksek emniyet seviyesine (SIL4) sahip bir bilgisayardır.
ASELSAN olarak geliştirilen hayati bilgisayar, SIL4’e kadar emniyet bütünlük seviyelerinde kullanılabilmektedir. %99,99 seviyesinde sistem kullanılabilirliğine sahip olmasının yanı sıra güvenli haberleşme protokollerini destekleyen donanım arayüzleri ve yazılım mimarisine sahiptir. Yedekliliğe uygun ve esnek mimariye izin veren ve ön panel üzerinden kolay montaj, bakım ve test edilebilirlik özelliklerine sahip bir sistem olarak ön plana çıkmaktadır.
HATBOYU ATC SİSTEMİ
IEC-62290-3 ile uyumlu, modüler tasarıma sahip ve COTS bileşenleri ile hızlı uygulamalara ve değişikliklere izin veren, SIL4 Emniyet Bütünlük seviyesine sahip bir sistemdir. Herhangi bir hata durumunda emniyetli haberleşmeye izin veren, farklı tipteki saha ekipmanlarına uygun arayüzleri içeren, modüler ve ölçeklenebilir bir sistem mimarisi bulunmaktadır.
HABERLEŞME SİSTEMİ
Sinyalizasyon sisteminin tüm alt sistemlerinin kendi içlerinde ve birbirleri arasında emniyetli ve kesintisiz bir şekilde veri aktarımına olanak sağlayan yedekli bir sistemdir. Kablolu ve kablosuz olacak şekilde alt sistemlerden oluşmaktadır.
Kablosuz haberleşme sistemi, Wi-Fi temelli bir sistem olup OBATC ile WSATC arasındaki bağlantıyı sağlamaktadır. Kablolu haberleşme sistemi ise hat boyundaki birimlerin kendi aralarında ve merkez arasında iletişimine olanak sağlayan fiber transmisyon altyapısını kullanan bir sistemdir.
SAYILARLA COBALT
Sözleşmeli projelerde ana kilometre taşları başarıyla tamamlanırken, elde edilen tecrübeler ve kazanımlar doğrultusunda ASELSAN mühendisleri tarafından tez, makale ve patent çalışması yürütülmüştür. Birkaç yıl gibi kısa sürede, bu çalışmalar doğrultusunda 6 makale & tez, 2 patent ve 1 faydalı model geliştirilerek ülkemize kazandırılmıştır.
Geliştirilen ASELSAN Metro Sinyalizasyon Sistemi, Türk Marka ve Patent Kurumu’na yapılan başvuru sonrasında markalaşmış ve “COBALT” olarak tescillenmiştir. CBTC sisteminin en önemli bileşenlerinden olan ATS Sistemi de “COBALT MAESTRO” olarak tescil edilmiştir.
45 yılı aşkın bir süredir savunma alanında oluşturulan tecrübe ve çalışma disiplini, başarılı bir şekilde Raylı Sistemler alanına da aktarılmış ve kısa sürede köklü başarılara imza atılmıştır. ASELSAN, ülkemizde demiryolu teknoloji alanındaki çalışmalarını birkaç yıl önce başlamasına rağmen, ülkemiz için çok önemli ve kilit raylı sistem hatlarında, sinyalizasyon ana yüklenicisi rolünü üstlenerek bu alanda da öncü bir firma olduğunu kanıtlamıştır.
Yerli ve milli sinyalizasyon sistemini sertifikalı bir şekilde ülkemize kazandırarak dışa bağımlılığı azaltılmıştır. Ülkemiz için çığır açan projeler devam ederken, ASELSAN mühendisleri “Kritik teknolojilerde bağımsızlık!” ilkesinden yola çıkarak, yabancı menşeili firmalardan tedarik edilen sistem/malzemelerin yerli bir şekilde tasarımına ASELSAN’ın öz kaynaklarıyla başlattığı AR-GE projeleri ile başlamış ve bu tasarımlar ASELSAN’ı raylı sistemler alanında bir üst basamağa taşımıştır.
AR-GE projelerinde, alanında öncü akademisyen ve üniversitelerle iş birlikleri yapılmış, teknolojik ve bilimsel çalışmalar AR-GE liderleriyle gerçekleştirilmiştir.
ASELSAN, oluşturduğu alt yüklenici portföyü ile Türkiye’de sinyalizasyon alanında çok büyük bir bilgi birikimi ve tecrübenin temellerini atılmasına liderlik etmiş, bu kapsamda bir sinyalizasyon sistemi ağı kurulmasını sağlamıştır.
Enerji verimliliğini baz alan, yeni teknolojilerle geliştirilen COBALT, modüler özelliği ile her türlü hatta kolay entegre edilebilen ve düşük bakım-onarım maliyetleri ile benzer sistemlerden öne çıkmaktadır.
Ülkemiz için, hep daha iyiye yol almak için, raylarda ASELSAN imzasını atmaya ve geliştirmeye devam edecektir.
