SAKA MİKRO İNSANSIZ HAVA ARACI
SAKA Mikro İnsansız Hava Aracı Projesi, kolaylıkla taşınabilen, kara platformları ile entegre edilebilen, keşif, gözetleme ve istihbarat amaçlı açık ve kapalı mekanlarda görev icra edebilen İnsansız Hava Aracı (İHA) geliştirme projesidir.
Geliştirme süresince, kullanılan alt birimlere, gerçekleştirilen yapısal analizlere ve kazandırılan yeni işlevlere bağlı olarak hava aracı platform tasarımı güncellenmiş ve nihai ürün konfigürasyonuna daha yakın hale getirilmiştir.
Proje kapsamında, SAKA-1 (650 gram) ve SAKA-2 (950gram) olmak üzere iki farklı hava aracı konfigürasyonu ile faaliyetler yürütülmektedir.
Gelinen aşamada, özgün hava aracı platformu, itki sistemi, katlanabilir kollar ve değiştirilebilir batarya imkânı ile kompakt yapıdaki hava aracı platformunu ve uçuş kontrolcüsü donanım, yazılım ve algoritmaları barındıran SAKA-1 ve SAKA-2 için entegrasyon çalışmaları tamamlanmış olup uçuş testleri başarıyla gerçekleştirilmiştir.
Alt sistemleri millileştirme çalışmaları sürdürülmekte olup özgün uçuş kontrolcüsü ile birlikte veri bağı sistemi ve görüntü işleme birimini de millileştirilerek dışa bağımlılığın azaltılması ve ürün kabiliyetlerinin daha hafif ve küçük hava aracı platformları ile hayata geçirilmesi hedeflenmektedir.
ASELSAN bünyesinde yürütülen zırhlı araç ve İnsansız Kara Aracı projeleri kapsamında, kara araçlarının gidiş güzergâhlarının belirli mesafelerden gözetlenmesi amacıyla ihtiyaç duyulan küçük boyutlu hava aracı sistem entegrasyonuna yönelik faaliyetler de başlatılmıştır. Söz konusu ihtiyacı karşılayabilecek, farklı kara platformlarına entegre edilebilecek ve manuel müdahaleye gerek duymadan hava aracının otomatik kalkış gerçekleştirebileceği mekanizma tasarımı çalışmalarına başlanmıştır.
Yer Kontrol İstasyonu Yazılımları ve Veri Linki Sisteminin de millileştirilmesiyle birlikte SAKA sisteminin özgünlük ve yerlilik oranı artmış olacaktır.
Hareket algılama, hedef takip vb. gibi otonomi kabiliyetlerin kazandırılması ve hava aracının kapalı mekânlarda GNSS sinyallerinden bağımsız olarak görüntü tabanlı görev icra edebilmesi noktasında da geliştirme çalışmaları sürdürülmektedir.
Asgari 25 dakika uçuş süresi, 3 km veri ve görüntü aktarım menzili, ihtiyaca göre özelleştirilebilen özgün uçuş kontrolcüsü ve yer kontrol istasyonu yazılım altyapısı ve elektronik harp tehditlerine karşı dirençli ve sürü altyapısına sahip haberleşme sistemi ile yabancı menşeili emsal ürünlere üstünlük sağlanması planlanmaktadır.
2021 yılının sonunda, ülkemizde ilk defa özgün, yerli ve milli, uçuş kontrolcüsü ve görüntü işleme birimi donanım ve yazılımları, veri linki sistemi barındıran ve çeşitli otonomi kabiliyetleri olan 500 gramdan hafif SAKA İnsansız Hava Aracının hayata geçirilmesi hedeflenmektedir.
KARAGÖZ BALONLU GÖZETLEME AİLESİ
ASELSAN insansız sistemler faaliyet alanında, geleceğin savaş sahasında yaygın bir şekilde kullanılacak olan, uzaktan kontrol edilebilir ve kendi başına karar verip uygulama yeteneğine sahip insansız araçların geliştirilmesi amaçlanmış ve bu kapsamda üzerinde çalışmalar yürütülen sistemlerden biri olan, KAŞİF Balonlu Gözetleme Sistemi prototipi 2009 yılında üretilmiştir.
KAŞİF Balonlu Gözetleme Sistemi’nin geliştirilmesi sonrası, küçük birlik ve karakol gibi sabit tesislerin, yakın emniyeti ile keşif/gözetleme ve erken ikaz yetenekleri kazanılması hedeflenerek 35 m3 stabil perdeli balon hava aracı yerli sanayi imkânları ile üretilmiş olup MİNİ GİMBAL Faydalı Yükü ile Gaziantep-Kilis’te belirlenen bir karakolda yaklaşık 400 saat süre ile son kullanıcıya saha gösterimi gerçekleştirilmiştir.
Saha denemeleri sonrası son kullanıcıdan alınan görüşler doğrultusunda sistemde geliştirmeler yapılarak 72 m3 Balon Hava Aracı üretilmiş ve ATMACA Faydalı Yükü ile Özel Kuvvetler Komutanlığına 31 Ekim - 03 Kasım 2016 tarihleri arasında gösterim gerçekleştirilmiştir.
TSK tarafından ilk kez uluslararası çapta düzenlenen Efes Birleşik Fiili Atışlı Tatbikatına (İzmir-Seferihisar) katılım sağlanmıştır. Su damlası formunda balon hava aracı ve stabilize Pan-Tilt üzerine monte edilmiş olan ŞAHİNGÖZÜ OD kamerası ile tatbikat baştan sona görüntülenmiş ve beğeni toplanmıştır.
2016 yılında Deniz Kuvvetleri, Sahil Güvenlik, Kara Kuvvetleri, Jandarma, Başbakanlık ve SSB temsilcilerinin katıldığı bir gösterim gerçekleştirilmiştir. Bu görev sonrasında tüm kuvvetlerden kendi ihtiyaçlarını belirten bir değerlendirme raporu hazırlamışlardır.
Sınır bölgesindeki yüksek irtifadan geniş bir alanın kesintisiz güç sağlanarak 365 gün/24 saat esasıyla gözetleme ihtiyacı doğrultusunda kablolu olarak tasarlanan KARAGÖZGAG Sistemi, ATMACA ve GAG (Geniş Alan Gözetleme) faydalı yüklerinin birbirleri ile haberleşmelerinin sağlanarak milli olarak üretilmiş balon hava aracına entegre edilerek sabit askeri birliklere istihbarî bilgi ve erken ikaz yeteneği kazandırılması amacıyla geliştirilmiştir. KARAGÖZGAG Sisteminin şekli ve büyüklüğü konsepte uygun olarak çeşitli parametrelerin edinilmesi ile (konum, irtifa, sıcaklık, faydalı yük taşıma ağırlığı) projeye özgü belirlenmektedir.
2021 yılı içinde Türk Silahlı Kuvvetlerine (TSK) yapılacak KARAGÖZ-GAG Sistem Kabulü sonrası sınır bölgelerinde sistemin KARAGÖZ-GAG Sistemi yaygınlaştırılması öngörülmektedir.
ARI-1T DÖNER KANATLI MİNİ İNSANSIZ HAVA ARACI
ARI-1T Döner Kanatlı Mini İnsansız Hava Aracı, askeri ve sivil kullanım alanlarına hizmet edebilmektedir.
ARI-1T, 15 km haberleşme menzili, 10.000 ft irtifa ve 2 saatlik uçuş süresi ile uçuş öncesi ve uçuş sırasında tanımlanan görev planını otonom olarak gerçekleştirebilmektedir. Geniş alan taraması ve gerçek zamanlı hedef tanımlama ve belirleme özelliği sayesinde düşman unsuru belirleme ve afet yönetimi gibi durumlarda, hızlı harekât kabiliyeti, hareketli baz istasyonu görevi, anlık istihbarat bilgisi gibi birçok ihtiyacı karşılamaktadır.
ARI-1T, sabit kanat İHA’lara göre dikine iniş kalkış yapabilmesi, uzun pist ihtiyacı duymaması, havada asılı kalma özelliği ve yüksek manevra kabiliyeti sayesinde birçok askeri harekât türü için imkân sağlayabilmekte ve farklı faydalı yük ile donatılarak sivil ihtiyaçların karşılamasında önemli rol üstlenmektedir
ARI-1T Döner Kanatlı Mini İHA, kara faaliyetleri dışında gemiye iniş kalkış yapma ve takip özelliği ile özellikle kıyı sularındaki harekât ihtiyacını azaltacaktır. Farklı ihtiyaçların çözümü konusunda derin ve geniş bir altyapı sunmaktadır. Su üstü ve kara bombardıman atışlarında, REYK (atış isabet) bilgisinin ARI-1T Sistemi ile komuta merkezine canlı aktarımı, çeşitli tatbikatlarda başarılı bir şekilde gerçekleştirilmiştir.
ARI-1T Döner Kanatlı Mini İHA ile askeri kullanımın yanında, deprem, sel, heyelan gibi doğal afetlerde arama kurtarma ekiplerine iletişim desteği sağlamak üzere Dronecell platformu geliştiriliyor. Mobil erişimin kısıtlı olduğu bu gibi durumlarda hizmet vermek üzere, Turkcell’in geliştirdiği gezici/uçan baz istasyonunun ARI-1T Sistemi’ne entegrasyonuna yönelik çalışmalar devam etmektedir.
SERÇE ÇOK ROTORLU İHA SİSTEMİ
SERÇE Sistemi başta keşif, gözetleme ve istihbarat görevleri olmak üzere, yol trafik bilgisi ve sınır güvenliği gibi görev ihtiyaçlarına göre farklı faydalı yük kitleri ile donatılabilen, tam otonom görev yapabilen insansız uçan sistemdir.
SSB’nin öncülüğünde başlatılmış ve yürütülen çeşitli projeler ile TSK ve Emniyet Güçleri envanterlerinde yüksek miktarlarda bulunan SERÇE-1 ve SERÇE-2 Çok Rotorlu İHA Sistemleri, ülkenin dört bir yanında aktif olarak kullanılmakla birlikte, sınır gözetleme ve Modüler Geçici Üs Bölgesi (MGÜB) Projeleri kapsamında da sınır güvenliği için etkin bir şekilde kullanılmaktadır.
Havada 30 dakika kalabilen ve haberleşme menzili 5 km olan SERÇE-1 Sistemi ile başlayan serüvene, değişen teknolojiler ve sahadan alınan operasyonel talepler doğrultusunda; geliştirilen çeşitli algoritmalar ve yürütülen iyileştirme çalışmaları eklenerek SERÇE-2 sistemi ortaya çıkmıştır. SERÇE-2 Sistemi ise deniz seviyesinde 60 dakikalık uçuş süresi ile uçuş öncesi veya uçuş sırasında görev planı tanımlanıp otonom olarak görev yapabilmektedir.
Ayrıca SERÇE-2 Sisteminde; Joystick entegrasyonu kabiliyeti kazandırılmış, sistemin gürültü seviyesi azaltılmış, çanta boyu operasyonel ihtiyaca göre küçültülmüş ve sahada kolay kurulum sağlayan modüler yapıya geçilmiştir.
Tüm bu çalışmaların yanında çeşitli operasyonel kullanım senaryolarında kullanılmak üzere SERÇE Sistemlerinin METİ timlerinin ihtiyaçlarına yönelik patlayıcı (Mayın/EYP) tespit ve imha kabiliyeti geliştirilmesi, Ateş Destek Otomasyon Sistemi (ADOP) Entegrasyonu, entegre harp yetenekleri için ortak platform olan ASELSAN Cenker sistemine entegrasyon gibi çeşitli çalışmalar yürütülmektedir.
Gelişen teknolojileri sahanın kullanımına sunmak için çalışan ASELSAN mühendislerimiz, sahanın en büyük ihtiyaçlarından biri haline gelen İHA’ların karıştırma ortamında kullanımı konusunda yoğunlaşmış ve kaza/kırım, düşman unsurların eline geçme ihtimalini mümkün olduğunca azaltmak için farklı çalışmalar yürütmüştür. Yeni çıkarılacak SERÇE-3 Sistemi ile karıştırmalara karşı daha dayanıklı haberleşme linki ve GNSS çözümlerinin yanı sıra konu ile ilgili olarak görüntü işleme tabanlı çözümler üzerine çalışmalar devam etmektedir. Haberleşme menzili minimum 10 km’ye çıkarılan SERÇE-3 Sisteminde; hassas stabilizasyona sahip görüntüleme sistemi ilave edilip, görüntü kalitesinde büyük ölçüde artış sağlanmış ve yasak bölge belirleme, hareketli hedef tespiti ve takibi, 3D harita uygulaması, birden fazla hava aracının aynı anda kullanımını sağlayan havada görev değişimi gibi algoritmalar sisteme eklenmiştir.
SERÇE’nin bilinçli ve etkin kullanımı için, hem ASELSAN’da hem de sahada yürütülen eğitim faaliyetleri ile kullanıcılarımıza her zaman destek olmayı hedefliyoruz.
Serçe Sistemi askeri kullanım dışında da hizmet vermeye devam ediyor. Orman yangını müdahale destek çalışmalarına katılarak havadan geniş alan taraması yapılması, gece şartlarında termal kamera ile toprak altı yüksek ısıların ölçülmesi ve ilgili birimlerin belirtilen koordinata yönlendirilmesi sağlanmaktadır.
VURUCU ÇOK ROTORLU İHA SİSTEMİ
Dünyadaki muhtelif ordularda keşif ve gözetleme amaçlı kullanılan İnsansız Hava Araçları ile ilgili bilgiler ve yapılan çalışmalar incelendiğinde, insansız araçların gözlem amacına ek olarak gözlem sonrası belirlenen hedeflerin etkisiz hale getirilmesine yönelik potansiyelin kullanılmaya başlandığı görülmektedir.
Bu kapsamda, ASELSAN mühendisleri tarafından geliştirilmekte olan Vurucu Çok Rotorlu İHA Sistemi ile kullanıcının hedef/ koordinat bilgilerini girdiği veya keşif/ gözetleme sonucu gerçek zamanlı görüntü alınarak belirlenen hedeflerin, Çok Rotorlu İnsansız Hava Aracına entegre edilen harp başlığı infilakı ile etkisiz hale getirilmesi amaçlanmaktadır.
ROKETSAN ile birlikte yürütülen proje kapsamında, farklı harp başlıklarına sahip yaklaşık 3,5 kg’lık mühimmatı taşımak üzere toplamda yaklaşık 15 kg ağırlığında Vurucu Çok Rotorlu İHA platformu geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapılmaktadır.
Geliştirilen Vurucu İHA’nın, güvenlik kuvvetlerimiz tarafından terörle mücadele harekâtı başta olmak üzere, ülke bekasının gerektirdiği koşullarda kullanılabileceği değerlendirilmektedir.
TEPEGÖZ KABLOLU ÇOK ROTORLU İHA PROJELERİ
2017 yılından bu yana kablolu İHA geliştirme çalışmaları sürdürülmektedir. IDEF 2017’de konsept tanıtımı ve karşılıklı iş birliği anlaşması ile başlatılan çalışmalar, 2019 yılında Ar-Ge projesi açılması ile hız kazanmıştır.
EFES 2018 Tatbikatına iki sistem ile katılım sağlanmıştır. Bu tatbikat kapsamında 11 senaryoda ellinin üzerinde uçuş gerçekleştirilmiştir. EFES 2020 Tatbikatı için de davet alınarak dört hava aracı ve iki yer istasyonu hazır edilmiş ancak tatbikat iptal edildiğinden katılım sağlanmamıştır.
TEPEGÖZ AR-GE Projesi
Kritik tesisler ve ileri üs bölgelerinin korunması maksadıyla, link karıştırması altında da görev yapabilen, uzun süreli gözetleme imkânı sağlayan, güç ve veri aktarımını özel kablodan yapan, kablolu çok rotorlu İnsansız Hava Aracı ve tümleşik yer istasyonu sisteminden oluşan gözetleme sistemi geliştirme projesidir. Faydalı yük olarak üç eksen stabilize gimballi tümleşik gündüz/termal kamera taşınmaktadır.
Birçok uçuşlu gösterim, konferans ve tatbikat katılımı ile THS 6 olgunluk seviyesine erişilmiştir. 2021 yılı içerisinde projenin tamamlanması planlanmaktadır.
Bugüne kadar yer ve uçuş testleri gerçekleştirilmiş, toplam 130+ uçuşa ulaşılmış ve 4 saatlik zorlayıcı koşulda dayanım yer testi başarıyla icra edilmiştir. 103 metre AGL irtifada test uçuşu gerçekleştirilerek proje uçuş irtifa hedefine ulaşılmıştır.
Link Karıştırmasına Dayanıklı Kablolu Gözetleme Sistemi
Link karıştırması altında belli limitler dâhilinde görev yapabilen kablolu gözetleme sisteminin geliştirilmesidir. Nihai başarı hedefi ve performans parametreleri, RF link karıştırması altında, 100 metre irtifada EO/IR faydalı yük ile gözetleme yapabilen, hareketli hedefleri tespit ve rapor eden sistemin tatbikatta görev yapabildiğinin gösterilmesidir.
Otomatik Gerilim Kontrollü Vinç Sistemi
Kablonun hava aracı hareketlerine uyum içinde bırakılması ve toplanması işlemlerini üzerindeki sensörler vasıtasıyla kablo gerilimini ölçerek hesaplayan ve buna göre tepki vererek kablo uzunluğunu istenen miktarda tutabilen Otomatik gerilim kontrollü vinç sistemi hali hazırda yurt içi piyasada bulunmamaktadır. Başarı hedefi ve performans parametreleri 0-100 metre irtifa aralığında hava aracının operasyonunu engellemeden kablonun sarılması ve serilmesi işlemlerinin gerçekleştirilebilmesidir.
Mobil Robotik Yer İstasyonu
Sistemin tek başına görev yapacağı ve bir araca entegre edilmeyeceği durumlarda personelin taşıma gereksinimlerini en aza indirecek, tüm gerekli bileşenleri üzerinde barındıran, hava aracına ve yer bileşenlerine ev sahipliği yapan, güneş panelleri (OPS), akü ve şebeke güç kaynaklarını kullanarak acil durumlar da dahil görev yapabilecek ve elektrik tahrikli olması sayesinde ana araçtan indirildiğinde görev alanına kolay intikal edebilen bir sistemdir.
Hassas İniş Kabiliyeti (GTSDS)
Sistemin GNSS olmadan da kalkış, iniş ve seyrüsefer icra edebilmesine yönelik olarak derin öğrenme ve görüntü işleme tabanlı bir seyrüsefer destek sistemi (GTSDS) geliştirilmektedir.
TEPEGÖZ-JEMUS Projesi
TEPEGÖZ Ar-Ge Projesi mühendislik temeli kullanılarak daha yüksek irtifa ve farklı faydalı yük ile görev yapmak üzere faaliyetler yürütülen bir projedir. SSB ve ASELSAN arasında JEMUS 8 (5 İl) Projesi kapsamında 7 sistemlik Kablolu Drone gereksinimi için sözleşme 30 Mart 2020 tarihinde imzalanmıştır. 150 metre AGL yükseklik, HBT’nin temin edeceği E- Tipi Mobil Tekrarlayıcı Telsiz (RÖLE) faydalı yükünün kapsama alanının genişletilerek iletişimin kesintisiz ve mobil hale getirilmesi, yüksek irtifa/ağır yük /hafif, personel ile taşımaya ve kuruluma uygun, modüler sistem/yüksek rakımda ve uzun görev süresi gereksinimleri hedeflenmektedir. JEMUS-8 5 İl Sözleşmesi kapsamında Siirt, Bitlis, Van, Şırnak ve Hakkâri illeri kurulumlarının tamamlanması hedeflenmektedir.
SÜRÜ İHA AR-GE PROJESİ
Sürü olarak görev yapma kabiliyeti, İHA’lar için günümüzde ihtiyaç duyulan bir özellik olmuştur. Doğada da yaygın olarak görülen bu özelliğin, İHA sistemlerine uygulanması birden fazla İHA’nın kolay bir şekilde yönetilerek, görevlerin daha etkin bir şekilde yerine getirilmesini sağlayacaktır. Teknolojik gelişmeler sonucu insansız araçların büyüklüğü ve maliyetleri düşerken, yetenek ve sayılarının da giderek artacağını göstermektedir. Sürü İHA’ların kullanımı muharebe sahasına bir kuvvet çarpanı olarak yansıyacaktır.
ASELSAN, 2009 yılından bu yana sürü konseptine yönelik geliştirme ve teknoloji yapıtaşı oluşturma çalışmaları yürütmektedir. Bu çalışmaların en önemlilerinden biri de Savunma Sanayii Başkanlığı ile yapılan protokol kapsamında 2017-2019 yılları arasında yürütülen Teknoloji Kazanım Yükümlülüğü (TKY) SÜRÜ İHA Projesidir. Bu projede ASELSAN MGEO Sektör Başkanlığı, Atılım Üniversitesi, ODTÜ ve İTÜ görev almış ve başarıyla tamamlanmıştır. Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyaç duymaya başladığı sürü İHA sistemlerinin kontrol ve koordinasyon algoritmalarının yerli olarak geliştirilebilmesi için gereken teknolojik altyapının oluşturulması hedeflenmiştir.
TKY kapsamında kullanılan sürü algoritmalarını ve kabiliyetlerini temel alan ancak farklı bir mimari kullanılarak Dağıtık Sürü Yönetimi Teknolojisi ile Çok Rotorlu Platformlar üzerinde gerçeklemeyi hedefleyen bir SÜRÜ İHA Ar-Ge projesi başlatılmıştır. 2018 yılında başlatılan SÜRÜ İHA Ar-Ge projesinin 2021 yılında tamamlanması hedeflenmektedir.
Proje, tekil insansız araçları giderek artan bir hızla envanterine katmakta olan TSK için, bu araçları bir eklenti ile sürü olarak koordine olmasının önünü açacak ve gerek zaman gerekse maliyet olarak büyük katkılar sağlayacaktır. Geliştirilecek olan sürü eklentisinin ve algoritmaların, modüler bir şekilde geliştirilecek olması sayesinde hava, kara ve deniz olmak üzere farklı insansız platformlarda kullanılabilmesi sağlanacaktır.
Sürü halinde koordineli bir şekilde hareket eden İHA’lar ile görev paylaşım ve araç değiştirme yeteneklerini kullanılarak görev etkinliğinin ve veriminin artırılması, görev alanının genişletilmesi ve daha etkin gözetleme sağlanması mümkün olacaktır.
Proje kapsamında geliştirilen ürün ve yeteneklerin çok rotorlu İHA’lara entegrasyonu sağlanacak ve çok sayıda İHA ile test ve uçuş gösterimleri icra edilecektir.
Bu kapsamda, geliştirilen sürü algoritmaları homojen veya heterojen insansız sistemlere (hava, kara ve deniz) uygulanabilecektir. Özellikle düşük maliyetli Kamikaze İHA’ların sürü şeklinde hücum etmeleri vuruş etkinliğini artıracaktır. Sürü halinde koordineli bir şekilde hareket eden İHA’lara eklenecek mühimmat veya faydalı yük ile gerektiğinde hedeflerin imhası, gerektiğinde lojistik destek faaliyetlerinin etkinliği artırılabilecektir. Farklı görev senaryolarıyla, harekât alanında bir kuvvet çarpanı olarak kullanılabilecektir.
SAKA Mikro İnsansız Hava Aracı Projesi, kolaylıkla taşınabilen, kara platformları ile entegre edilebilen, keşif, gözetleme ve istihbarat amaçlı açık ve kapalı mekanlarda görev icra edebilen İnsansız Hava Aracı (İHA) geliştirme projesidir.
Geliştirme süresince, kullanılan alt birimlere, gerçekleştirilen yapısal analizlere ve kazandırılan yeni işlevlere bağlı olarak hava aracı platform tasarımı güncellenmiş ve nihai ürün konfigürasyonuna daha yakın hale getirilmiştir.
Proje kapsamında, SAKA-1 (650 gram) ve SAKA-2 (950gram) olmak üzere iki farklı hava aracı konfigürasyonu ile faaliyetler yürütülmektedir.
Gelinen aşamada, özgün hava aracı platformu, itki sistemi, katlanabilir kollar ve değiştirilebilir batarya imkânı ile kompakt yapıdaki hava aracı platformunu ve uçuş kontrolcüsü donanım, yazılım ve algoritmaları barındıran SAKA-1 ve SAKA-2 için entegrasyon çalışmaları tamamlanmış olup uçuş testleri başarıyla gerçekleştirilmiştir.
Alt sistemleri millileştirme çalışmaları sürdürülmekte olup özgün uçuş kontrolcüsü ile birlikte veri bağı sistemi ve görüntü işleme birimini de millileştirilerek dışa bağımlılığın azaltılması ve ürün kabiliyetlerinin daha hafif ve küçük hava aracı platformları ile hayata geçirilmesi hedeflenmektedir.
ASELSAN bünyesinde yürütülen zırhlı araç ve İnsansız Kara Aracı projeleri kapsamında, kara araçlarının gidiş güzergâhlarının belirli mesafelerden gözetlenmesi amacıyla ihtiyaç duyulan küçük boyutlu hava aracı sistem entegrasyonuna yönelik faaliyetler de başlatılmıştır. Söz konusu ihtiyacı karşılayabilecek, farklı kara platformlarına entegre edilebilecek ve manuel müdahaleye gerek duymadan hava aracının otomatik kalkış gerçekleştirebileceği mekanizma tasarımı çalışmalarına başlanmıştır.
Yer Kontrol İstasyonu Yazılımları ve Veri Linki Sisteminin de millileştirilmesiyle birlikte SAKA sisteminin özgünlük ve yerlilik oranı artmış olacaktır.
Hareket algılama, hedef takip vb. gibi otonomi kabiliyetlerin kazandırılması ve hava aracının kapalı mekânlarda GNSS sinyallerinden bağımsız olarak görüntü tabanlı görev icra edebilmesi noktasında da geliştirme çalışmaları sürdürülmektedir.
Asgari 25 dakika uçuş süresi, 3 km veri ve görüntü aktarım menzili, ihtiyaca göre özelleştirilebilen özgün uçuş kontrolcüsü ve yer kontrol istasyonu yazılım altyapısı ve elektronik harp tehditlerine karşı dirençli ve sürü altyapısına sahip haberleşme sistemi ile yabancı menşeili emsal ürünlere üstünlük sağlanması planlanmaktadır.
2021 yılının sonunda, ülkemizde ilk defa özgün, yerli ve milli, uçuş kontrolcüsü ve görüntü işleme birimi donanım ve yazılımları, veri linki sistemi barındıran ve çeşitli otonomi kabiliyetleri olan 500 gramdan hafif SAKA İnsansız Hava Aracının hayata geçirilmesi hedeflenmektedir.
KARAGÖZ BALONLU GÖZETLEME AİLESİ
ASELSAN insansız sistemler faaliyet alanında, geleceğin savaş sahasında yaygın bir şekilde kullanılacak olan, uzaktan kontrol edilebilir ve kendi başına karar verip uygulama yeteneğine sahip insansız araçların geliştirilmesi amaçlanmış ve bu kapsamda üzerinde çalışmalar yürütülen sistemlerden biri olan, KAŞİF Balonlu Gözetleme Sistemi prototipi 2009 yılında üretilmiştir.
KAŞİF Balonlu Gözetleme Sistemi’nin geliştirilmesi sonrası, küçük birlik ve karakol gibi sabit tesislerin, yakın emniyeti ile keşif/gözetleme ve erken ikaz yetenekleri kazanılması hedeflenerek 35 m3 stabil perdeli balon hava aracı yerli sanayi imkânları ile üretilmiş olup MİNİ GİMBAL Faydalı Yükü ile Gaziantep-Kilis’te belirlenen bir karakolda yaklaşık 400 saat süre ile son kullanıcıya saha gösterimi gerçekleştirilmiştir.
Saha denemeleri sonrası son kullanıcıdan alınan görüşler doğrultusunda sistemde geliştirmeler yapılarak 72 m3 Balon Hava Aracı üretilmiş ve ATMACA Faydalı Yükü ile Özel Kuvvetler Komutanlığına 31 Ekim - 03 Kasım 2016 tarihleri arasında gösterim gerçekleştirilmiştir.
TSK tarafından ilk kez uluslararası çapta düzenlenen Efes Birleşik Fiili Atışlı Tatbikatına (İzmir-Seferihisar) katılım sağlanmıştır. Su damlası formunda balon hava aracı ve stabilize Pan-Tilt üzerine monte edilmiş olan ŞAHİNGÖZÜ OD kamerası ile tatbikat baştan sona görüntülenmiş ve beğeni toplanmıştır.
2016 yılında Deniz Kuvvetleri, Sahil Güvenlik, Kara Kuvvetleri, Jandarma, Başbakanlık ve SSB temsilcilerinin katıldığı bir gösterim gerçekleştirilmiştir. Bu görev sonrasında tüm kuvvetlerden kendi ihtiyaçlarını belirten bir değerlendirme raporu hazırlamışlardır.
Sınır bölgesindeki yüksek irtifadan geniş bir alanın kesintisiz güç sağlanarak 365 gün/24 saat esasıyla gözetleme ihtiyacı doğrultusunda kablolu olarak tasarlanan KARAGÖZGAG Sistemi, ATMACA ve GAG (Geniş Alan Gözetleme) faydalı yüklerinin birbirleri ile haberleşmelerinin sağlanarak milli olarak üretilmiş balon hava aracına entegre edilerek sabit askeri birliklere istihbarî bilgi ve erken ikaz yeteneği kazandırılması amacıyla geliştirilmiştir. KARAGÖZGAG Sisteminin şekli ve büyüklüğü konsepte uygun olarak çeşitli parametrelerin edinilmesi ile (konum, irtifa, sıcaklık, faydalı yük taşıma ağırlığı) projeye özgü belirlenmektedir.
2021 yılı içinde Türk Silahlı Kuvvetlerine (TSK) yapılacak KARAGÖZ-GAG Sistem Kabulü sonrası sınır bölgelerinde sistemin KARAGÖZ-GAG Sistemi yaygınlaştırılması öngörülmektedir.
ARI-1T DÖNER KANATLI MİNİ İNSANSIZ HAVA ARACI
ARI-1T Döner Kanatlı Mini İnsansız Hava Aracı, askeri ve sivil kullanım alanlarına hizmet edebilmektedir.
ARI-1T, 15 km haberleşme menzili, 10.000 ft irtifa ve 2 saatlik uçuş süresi ile uçuş öncesi ve uçuş sırasında tanımlanan görev planını otonom olarak gerçekleştirebilmektedir. Geniş alan taraması ve gerçek zamanlı hedef tanımlama ve belirleme özelliği sayesinde düşman unsuru belirleme ve afet yönetimi gibi durumlarda, hızlı harekât kabiliyeti, hareketli baz istasyonu görevi, anlık istihbarat bilgisi gibi birçok ihtiyacı karşılamaktadır.
ARI-1T, sabit kanat İHA’lara göre dikine iniş kalkış yapabilmesi, uzun pist ihtiyacı duymaması, havada asılı kalma özelliği ve yüksek manevra kabiliyeti sayesinde birçok askeri harekât türü için imkân sağlayabilmekte ve farklı faydalı yük ile donatılarak sivil ihtiyaçların karşılamasında önemli rol üstlenmektedir
ARI-1T Döner Kanatlı Mini İHA, kara faaliyetleri dışında gemiye iniş kalkış yapma ve takip özelliği ile özellikle kıyı sularındaki harekât ihtiyacını azaltacaktır. Farklı ihtiyaçların çözümü konusunda derin ve geniş bir altyapı sunmaktadır. Su üstü ve kara bombardıman atışlarında, REYK (atış isabet) bilgisinin ARI-1T Sistemi ile komuta merkezine canlı aktarımı, çeşitli tatbikatlarda başarılı bir şekilde gerçekleştirilmiştir.
ARI-1T Döner Kanatlı Mini İHA ile askeri kullanımın yanında, deprem, sel, heyelan gibi doğal afetlerde arama kurtarma ekiplerine iletişim desteği sağlamak üzere Dronecell platformu geliştiriliyor. Mobil erişimin kısıtlı olduğu bu gibi durumlarda hizmet vermek üzere, Turkcell’in geliştirdiği gezici/uçan baz istasyonunun ARI-1T Sistemi’ne entegrasyonuna yönelik çalışmalar devam etmektedir.
SERÇE ÇOK ROTORLU İHA SİSTEMİ
SERÇE Sistemi başta keşif, gözetleme ve istihbarat görevleri olmak üzere, yol trafik bilgisi ve sınır güvenliği gibi görev ihtiyaçlarına göre farklı faydalı yük kitleri ile donatılabilen, tam otonom görev yapabilen insansız uçan sistemdir.
SSB’nin öncülüğünde başlatılmış ve yürütülen çeşitli projeler ile TSK ve Emniyet Güçleri envanterlerinde yüksek miktarlarda bulunan SERÇE-1 ve SERÇE-2 Çok Rotorlu İHA Sistemleri, ülkenin dört bir yanında aktif olarak kullanılmakla birlikte, sınır gözetleme ve Modüler Geçici Üs Bölgesi (MGÜB) Projeleri kapsamında da sınır güvenliği için etkin bir şekilde kullanılmaktadır.
Havada 30 dakika kalabilen ve haberleşme menzili 5 km olan SERÇE-1 Sistemi ile başlayan serüvene, değişen teknolojiler ve sahadan alınan operasyonel talepler doğrultusunda; geliştirilen çeşitli algoritmalar ve yürütülen iyileştirme çalışmaları eklenerek SERÇE-2 sistemi ortaya çıkmıştır. SERÇE-2 Sistemi ise deniz seviyesinde 60 dakikalık uçuş süresi ile uçuş öncesi veya uçuş sırasında görev planı tanımlanıp otonom olarak görev yapabilmektedir.
Ayrıca SERÇE-2 Sisteminde; Joystick entegrasyonu kabiliyeti kazandırılmış, sistemin gürültü seviyesi azaltılmış, çanta boyu operasyonel ihtiyaca göre küçültülmüş ve sahada kolay kurulum sağlayan modüler yapıya geçilmiştir.
Tüm bu çalışmaların yanında çeşitli operasyonel kullanım senaryolarında kullanılmak üzere SERÇE Sistemlerinin METİ timlerinin ihtiyaçlarına yönelik patlayıcı (Mayın/EYP) tespit ve imha kabiliyeti geliştirilmesi, Ateş Destek Otomasyon Sistemi (ADOP) Entegrasyonu, entegre harp yetenekleri için ortak platform olan ASELSAN Cenker sistemine entegrasyon gibi çeşitli çalışmalar yürütülmektedir.
Gelişen teknolojileri sahanın kullanımına sunmak için çalışan ASELSAN mühendislerimiz, sahanın en büyük ihtiyaçlarından biri haline gelen İHA’ların karıştırma ortamında kullanımı konusunda yoğunlaşmış ve kaza/kırım, düşman unsurların eline geçme ihtimalini mümkün olduğunca azaltmak için farklı çalışmalar yürütmüştür. Yeni çıkarılacak SERÇE-3 Sistemi ile karıştırmalara karşı daha dayanıklı haberleşme linki ve GNSS çözümlerinin yanı sıra konu ile ilgili olarak görüntü işleme tabanlı çözümler üzerine çalışmalar devam etmektedir. Haberleşme menzili minimum 10 km’ye çıkarılan SERÇE-3 Sisteminde; hassas stabilizasyona sahip görüntüleme sistemi ilave edilip, görüntü kalitesinde büyük ölçüde artış sağlanmış ve yasak bölge belirleme, hareketli hedef tespiti ve takibi, 3D harita uygulaması, birden fazla hava aracının aynı anda kullanımını sağlayan havada görev değişimi gibi algoritmalar sisteme eklenmiştir.
SERÇE’nin bilinçli ve etkin kullanımı için, hem ASELSAN’da hem de sahada yürütülen eğitim faaliyetleri ile kullanıcılarımıza her zaman destek olmayı hedefliyoruz.
Serçe Sistemi askeri kullanım dışında da hizmet vermeye devam ediyor. Orman yangını müdahale destek çalışmalarına katılarak havadan geniş alan taraması yapılması, gece şartlarında termal kamera ile toprak altı yüksek ısıların ölçülmesi ve ilgili birimlerin belirtilen koordinata yönlendirilmesi sağlanmaktadır.
VURUCU ÇOK ROTORLU İHA SİSTEMİ
Dünyadaki muhtelif ordularda keşif ve gözetleme amaçlı kullanılan İnsansız Hava Araçları ile ilgili bilgiler ve yapılan çalışmalar incelendiğinde, insansız araçların gözlem amacına ek olarak gözlem sonrası belirlenen hedeflerin etkisiz hale getirilmesine yönelik potansiyelin kullanılmaya başlandığı görülmektedir.
Bu kapsamda, ASELSAN mühendisleri tarafından geliştirilmekte olan Vurucu Çok Rotorlu İHA Sistemi ile kullanıcının hedef/ koordinat bilgilerini girdiği veya keşif/ gözetleme sonucu gerçek zamanlı görüntü alınarak belirlenen hedeflerin, Çok Rotorlu İnsansız Hava Aracına entegre edilen harp başlığı infilakı ile etkisiz hale getirilmesi amaçlanmaktadır.
ROKETSAN ile birlikte yürütülen proje kapsamında, farklı harp başlıklarına sahip yaklaşık 3,5 kg’lık mühimmatı taşımak üzere toplamda yaklaşık 15 kg ağırlığında Vurucu Çok Rotorlu İHA platformu geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapılmaktadır.
Geliştirilen Vurucu İHA’nın, güvenlik kuvvetlerimiz tarafından terörle mücadele harekâtı başta olmak üzere, ülke bekasının gerektirdiği koşullarda kullanılabileceği değerlendirilmektedir.
TEPEGÖZ KABLOLU ÇOK ROTORLU İHA PROJELERİ
2017 yılından bu yana kablolu İHA geliştirme çalışmaları sürdürülmektedir. IDEF 2017’de konsept tanıtımı ve karşılıklı iş birliği anlaşması ile başlatılan çalışmalar, 2019 yılında Ar-Ge projesi açılması ile hız kazanmıştır.
EFES 2018 Tatbikatına iki sistem ile katılım sağlanmıştır. Bu tatbikat kapsamında 11 senaryoda ellinin üzerinde uçuş gerçekleştirilmiştir. EFES 2020 Tatbikatı için de davet alınarak dört hava aracı ve iki yer istasyonu hazır edilmiş ancak tatbikat iptal edildiğinden katılım sağlanmamıştır.
TEPEGÖZ AR-GE Projesi
Kritik tesisler ve ileri üs bölgelerinin korunması maksadıyla, link karıştırması altında da görev yapabilen, uzun süreli gözetleme imkânı sağlayan, güç ve veri aktarımını özel kablodan yapan, kablolu çok rotorlu İnsansız Hava Aracı ve tümleşik yer istasyonu sisteminden oluşan gözetleme sistemi geliştirme projesidir. Faydalı yük olarak üç eksen stabilize gimballi tümleşik gündüz/termal kamera taşınmaktadır.
Birçok uçuşlu gösterim, konferans ve tatbikat katılımı ile THS 6 olgunluk seviyesine erişilmiştir. 2021 yılı içerisinde projenin tamamlanması planlanmaktadır.
Bugüne kadar yer ve uçuş testleri gerçekleştirilmiş, toplam 130+ uçuşa ulaşılmış ve 4 saatlik zorlayıcı koşulda dayanım yer testi başarıyla icra edilmiştir. 103 metre AGL irtifada test uçuşu gerçekleştirilerek proje uçuş irtifa hedefine ulaşılmıştır.
Link Karıştırmasına Dayanıklı Kablolu Gözetleme Sistemi
Link karıştırması altında belli limitler dâhilinde görev yapabilen kablolu gözetleme sisteminin geliştirilmesidir. Nihai başarı hedefi ve performans parametreleri, RF link karıştırması altında, 100 metre irtifada EO/IR faydalı yük ile gözetleme yapabilen, hareketli hedefleri tespit ve rapor eden sistemin tatbikatta görev yapabildiğinin gösterilmesidir.
Otomatik Gerilim Kontrollü Vinç Sistemi
Kablonun hava aracı hareketlerine uyum içinde bırakılması ve toplanması işlemlerini üzerindeki sensörler vasıtasıyla kablo gerilimini ölçerek hesaplayan ve buna göre tepki vererek kablo uzunluğunu istenen miktarda tutabilen Otomatik gerilim kontrollü vinç sistemi hali hazırda yurt içi piyasada bulunmamaktadır. Başarı hedefi ve performans parametreleri 0-100 metre irtifa aralığında hava aracının operasyonunu engellemeden kablonun sarılması ve serilmesi işlemlerinin gerçekleştirilebilmesidir.
Mobil Robotik Yer İstasyonu
Sistemin tek başına görev yapacağı ve bir araca entegre edilmeyeceği durumlarda personelin taşıma gereksinimlerini en aza indirecek, tüm gerekli bileşenleri üzerinde barındıran, hava aracına ve yer bileşenlerine ev sahipliği yapan, güneş panelleri (OPS), akü ve şebeke güç kaynaklarını kullanarak acil durumlar da dahil görev yapabilecek ve elektrik tahrikli olması sayesinde ana araçtan indirildiğinde görev alanına kolay intikal edebilen bir sistemdir.
Hassas İniş Kabiliyeti (GTSDS)
Sistemin GNSS olmadan da kalkış, iniş ve seyrüsefer icra edebilmesine yönelik olarak derin öğrenme ve görüntü işleme tabanlı bir seyrüsefer destek sistemi (GTSDS) geliştirilmektedir.
TEPEGÖZ-JEMUS Projesi
TEPEGÖZ Ar-Ge Projesi mühendislik temeli kullanılarak daha yüksek irtifa ve farklı faydalı yük ile görev yapmak üzere faaliyetler yürütülen bir projedir. SSB ve ASELSAN arasında JEMUS 8 (5 İl) Projesi kapsamında 7 sistemlik Kablolu Drone gereksinimi için sözleşme 30 Mart 2020 tarihinde imzalanmıştır. 150 metre AGL yükseklik, HBT’nin temin edeceği E- Tipi Mobil Tekrarlayıcı Telsiz (RÖLE) faydalı yükünün kapsama alanının genişletilerek iletişimin kesintisiz ve mobil hale getirilmesi, yüksek irtifa/ağır yük /hafif, personel ile taşımaya ve kuruluma uygun, modüler sistem/yüksek rakımda ve uzun görev süresi gereksinimleri hedeflenmektedir. JEMUS-8 5 İl Sözleşmesi kapsamında Siirt, Bitlis, Van, Şırnak ve Hakkâri illeri kurulumlarının tamamlanması hedeflenmektedir.
SÜRÜ İHA AR-GE PROJESİ
Sürü olarak görev yapma kabiliyeti, İHA’lar için günümüzde ihtiyaç duyulan bir özellik olmuştur. Doğada da yaygın olarak görülen bu özelliğin, İHA sistemlerine uygulanması birden fazla İHA’nın kolay bir şekilde yönetilerek, görevlerin daha etkin bir şekilde yerine getirilmesini sağlayacaktır. Teknolojik gelişmeler sonucu insansız araçların büyüklüğü ve maliyetleri düşerken, yetenek ve sayılarının da giderek artacağını göstermektedir. Sürü İHA’ların kullanımı muharebe sahasına bir kuvvet çarpanı olarak yansıyacaktır.
ASELSAN, 2009 yılından bu yana sürü konseptine yönelik geliştirme ve teknoloji yapıtaşı oluşturma çalışmaları yürütmektedir. Bu çalışmaların en önemlilerinden biri de Savunma Sanayii Başkanlığı ile yapılan protokol kapsamında 2017-2019 yılları arasında yürütülen Teknoloji Kazanım Yükümlülüğü (TKY) SÜRÜ İHA Projesidir. Bu projede ASELSAN MGEO Sektör Başkanlığı, Atılım Üniversitesi, ODTÜ ve İTÜ görev almış ve başarıyla tamamlanmıştır. Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyaç duymaya başladığı sürü İHA sistemlerinin kontrol ve koordinasyon algoritmalarının yerli olarak geliştirilebilmesi için gereken teknolojik altyapının oluşturulması hedeflenmiştir.
TKY kapsamında kullanılan sürü algoritmalarını ve kabiliyetlerini temel alan ancak farklı bir mimari kullanılarak Dağıtık Sürü Yönetimi Teknolojisi ile Çok Rotorlu Platformlar üzerinde gerçeklemeyi hedefleyen bir SÜRÜ İHA Ar-Ge projesi başlatılmıştır. 2018 yılında başlatılan SÜRÜ İHA Ar-Ge projesinin 2021 yılında tamamlanması hedeflenmektedir.
Proje, tekil insansız araçları giderek artan bir hızla envanterine katmakta olan TSK için, bu araçları bir eklenti ile sürü olarak koordine olmasının önünü açacak ve gerek zaman gerekse maliyet olarak büyük katkılar sağlayacaktır. Geliştirilecek olan sürü eklentisinin ve algoritmaların, modüler bir şekilde geliştirilecek olması sayesinde hava, kara ve deniz olmak üzere farklı insansız platformlarda kullanılabilmesi sağlanacaktır.
Sürü halinde koordineli bir şekilde hareket eden İHA’lar ile görev paylaşım ve araç değiştirme yeteneklerini kullanılarak görev etkinliğinin ve veriminin artırılması, görev alanının genişletilmesi ve daha etkin gözetleme sağlanması mümkün olacaktır.
Proje kapsamında geliştirilen ürün ve yeteneklerin çok rotorlu İHA’lara entegrasyonu sağlanacak ve çok sayıda İHA ile test ve uçuş gösterimleri icra edilecektir.
Bu kapsamda, geliştirilen sürü algoritmaları homojen veya heterojen insansız sistemlere (hava, kara ve deniz) uygulanabilecektir. Özellikle düşük maliyetli Kamikaze İHA’ların sürü şeklinde hücum etmeleri vuruş etkinliğini artıracaktır. Sürü halinde koordineli bir şekilde hareket eden İHA’lara eklenecek mühimmat veya faydalı yük ile gerektiğinde hedeflerin imhası, gerektiğinde lojistik destek faaliyetlerinin etkinliği artırılabilecektir. Farklı görev senaryolarıyla, harekât alanında bir kuvvet çarpanı olarak kullanılabilecektir.
