Dijital teknolojilerin hızla gelişmesi ile teknolojiye erişimde kullanılan cihazların çeşitliliğinin ve yaygınlığının artması, giderek daha fazla hizmetin ve yeni ürünün ortaya çıkmasını sağlamaktadır.
Dünya genelinde akıllı cihaz sayısındaki hızlı artış, teknolojik gelişmeler, kullanıcıların hız, kapasite ve kapsama kalitesinin artması yönündeki talepleri gibi etkenler, mobil geniş bant teknolojilerinde sürekli olarak yeni gelişmeleri tetiklemektedir. Artarak devam eden internete bağlı cihaz sayısı, makineden makineye uygulamalar, nesnelerin interneti (Internet of Things - IoT), haberleşme cihaz ve ekipmanlarındaki enerji verimliliği, artan hız ve kapasite talebi 5G ve ötesini gündeme getirmiş ve küresel mobil sektörü son birkaç yıldır 5G teknolojisine odaklanmıştır. 5G teknolojisi ile bu çeşitlilikteki ihtiyaçların ve taleplerin daha iyi ve eş zamanlı olarak karşılanması amaçlanmıştır.
5G’nin sadece elektronik haberleşme sektörü açısından kişiler arasındaki iletişimi hızlandırması ve çeşitlendirmesinin ötesinde aynı zamanda nesneleri birbirine bağlaması anlamında önceki nesil sistemlerden de büyük oranda farklılık oluşturmasından dolayı farklı değerlendirilmesi gerekecektir.
5G, her alanda dijital dönüşümü hızlandırarak yenilikçi uygulamaların geliştirilmesi ve kullanılmasında etken olacaktır. Bu durum aynı zamanda yapay zekâ, makine öğrenmesi, büyük veri ve nesnelerin interneti gibi yenilikçi uygulamaların gelişimini de hızlandırarak sürdürülebilir kalkınma hedefinde anahtar bir rol oynayacaktır. Bunun yanında, 5G teknolojilerinin gelişimi gelecekte sosyoekonomik büyümenin ve dolayısı ile ülkelerin rekabet gücünün en önemli bileşenlerinden biri haline gelecektir. 5G yalnızca mobil operatörlerin ve tüketici iletişiminin ihtiyaçlarını karşılamakla kalmayacak, aynı zamanda tek bir teknoloji içinde birleştirilen çok geniş uygulama ve kullanım çeşitliliğine olanak tanıyacaktır. 5G, dijital dönüşümün bir unsurunu oluşturacaktır. Bununla birlikte, 5G çok sayıda sektörü de hedeflemektedir. 5G’nin iletişim hızlarındaki artışı sağlamasının ötesinde birçok yeteneğe sahip olması sektörlere hareketlilik kazandıracaktır.
5G şebekeleri ile gelişmiş mobil geniş bant, ultra güvenilir ve düşük gecikmeli haberleşme ve çok sayıda cihazın birbiriyle iletişimine olanak tanıyan bir altyapının sağlanması hedeflendiğinden, 5G’nin sunduklarından sadece elektronik haberleşme sektörünün değil dikey sektörler olarak adlandırılan otomotiv, sanayi, enerji, sağlık, tarım gibi birçok tüm sektörlerin faydalanacağı düşünülmektedir.
5G, bireysel kullanıcılara ek olarak hemen her şeyin birbiriyle haberleştiği ve fiziksel boyut kadar sanal boyutun ön plana çıkacağı bir çağın başlangıcını simgeleyecektir. 2020 sonrası dünyada km2’de dolaşacak ortalama verinin 4 yılda bir 16 kat artacağı, bu talebi karşılamak üzere önceki nesle göre 25 kat fazla frekansa ve çok fazla baz istasyonuna gereksinim duyulacağı öngörülmektedir. Bağlantı yoğunluğunun önemli bir kısmı, insanlar ve nesneler arasında olacaktır. Sensör içeren ekipmanların yüzde 99’u internete bağlı hale gelecektir.
Dikey sektörlerin büyümesi, gelişmesi ve dijital devrimin sürekliliği için geleneksel endüstrilerin de dijitalleştirilmesi büyük önem taşımaktadır. 2025 yılına kadar toplam dijital dönüşüm pazarının 15 trilyon ABD doları büyüklüğüne ulaşması öngörülmektedir. Elektronik haberleşme sektörü, bu fırsatları çok iyi analiz ederek dikey sektörlerin dijitalleşmesi yönünde daha fazla çaba sarf etmelidir. Bağlanabilirliğin artırılması ve dikey sektörlerin gelişimi, ağ sistemlerinin geleceğinde önemli bir yer tutmaktadır.
Kısaca “gigabit toplumu” olarak adlandırılan ve çok büyük miktarlarda verinin her saniye, her salise işlenerek yaşamı şekillendiren bir değişimden bahsedilmektedir. Bu değişim için hazırlıklı olmak gerekmektedir. Hem kullanılacak yeni teknolojilerin olabilecek en yüksek ölçüde yerli ve milli olması için hem de değişecek yaşam unsurlarının ülke gerçeklerimizle, kültürümüzle koşut olması için hazırlanmak gerekmektedir. Akıllı olma yolunda ilerleyen ağlarda, siber güvenliğe önem verilmesi gerektiğinin farkında ve bilincinde olunması gerektiği unutulmamalıdır.
Dünyada 5G
Spektrum ihalelerindeki gecikmelere ve COVID-19 pandemisinin dünyaya yaşattığı bütün olumsuzluklara rağmen, 2020’de birçok mobil operatör 5G’de kurulum planlarını devam ettirmiştir.
Dünya çapında 100 yeni 5G ağı hizmete girmiş ve 2020’de canlı 5G ağlarının sayısı bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 223 artarak 160‘ı geçmiş ve 4G’ye göre markete hızlı bir giriş yapmıştır.
Bugüne baktığımızda Çin, Güney Kore ve ABD 5G ağlarını diğer ülkelerden çok daha önce hayata geçirmiş ve bu da bu ülke grubunu 5G kurulumu ve 5G abone sayısı açısından lider konuma getirmiştir. 2020 yılı boyunca yaptıkları yeni 5G ağı yatırımlarını tanıtan Batı Avrupa, Orta ve Doğu Avrupa ile gelişmiş Asya-Pasifik ülkeleri, 2020’de dünya çapında en fazla yeni kurulum gerçekleştiren bölgeler olmuştur. Daha detaylı söylemek gerekirse mobil operatörler 27 Avrupa Birliği üye devletinin 23’ünde 5G ağ hizmetlerini başlatmıştır. Kıbrıs Rum Kesimi, Litvanya, Malta ve Portekiz, AB2de Aralık 2020 itibarıyla Avrupa’da 5G hizmetlerini başlatmayan son birkaç ülke olarak kalmıştır.
Asya’daki duruma bakılacak olursa; Japonya’da hizmet hayatına yeni başlayan bir mobil operatör bile 5G hizmetlerini Eylül 2020’de başlatmıştır. Hong Kong’da ise 5G hizmetleri, üç büyük operatör tarafından Nisan 20202de piyasaya sürülmüştür.
Güney Afrika ve Latin Amerika da 2020’de canlı 5G ağlarını hizmete almıştır.
5G kullanıcı terminallerinin ticari kullanılabilirliğinin hızlanması, 5G’ye uygun spektrumun kısmen de olsa mevcudiyeti, mobil operatörlerin 5G’yi başlatma konusundaki kararlılığı ve güçlü duruşu COVID-19’un getirdiği zorluklara rağmen, dünya çapında kullanıma alınan 5G ağlarının sayısındaki önemli artışın temel sebepleri olmuştur.
Şubat 2021 itibarıyla, dünya ülkelerinin yüzde 30’undan fazlasının 5G’ye erişimi bulunmaktadır. Bazı tahminlere göre, 2026 yılına kadar 3,5 milyar kişi 5G bağlantıya ulaşacaktır.
Şu ana kadar yayılımı az olmuş gibi görünse de 5G bir önceki nesil haberleşme teknolojisi olan 4G’ye göre çok daha hızlı bir yayılım göstermektedir.
2021 ortası itibarıyla bu konuda öncü rol oynayan ülkelerin 5G şebeke kurulumlarında geldiği durum ve açık kaynaklardan paylaştıkları ölçüde stratejileri şöyle özetlenebilir:
Almanya
Almanya Federal Ulaştırma ve Dijital Altyapı Bakanlığı (Bundesministerium für Verkehr und digitale Infrastruktur) tarafından yayınlanan 5G Stratejisine ve Alman Federal Hükümetinin 5G Stratejisine göre, deneme kurulumları 2018’de başladı ve 2020’de ticari ağ tanıtımları gerçekleştirildi. Almanya’nın 5G marketi gelişim stratejisi ise aşağıdaki şekilde sıralanmıştır:
Eylül 20192da Almanya’da Berlin, Darmstadt, Münih, Bonn ve Köln’de kullanıma sunulan 5G şu anda 10 milyon kişiye hizmet veriyor ve 2025 yılına kadar ülkenin yüzde 90’ının 5G ile kapsanması hedefleniyor.
Alman hükümeti 5G’de uzun dönem stratejisini oluştururken son adım olan şehirler için 5G ayağı için ise farklı bir yöntem seçti. Belediyelerin farklı alanlarındaki üç sorununu çözmek üzerine yaptığı yarışmalarda öne çıkan alanları stratejisine ekleyerek seçilecek projeye en az 2 milyon Euro bütçe ayıracağını duyurdu.
Birleşik Krallık
İngiltere’nin en büyük mobil operatörü; 30 Mayıs 2019’da Londra, Cardiff, Edinburgh, Belfast, Birmingham ve Manchester’da kullanıma aldığı 5G ağ hizmetlerini şu anda 160 şehre yayarak Birleşik Krallık’ta 5G’de kapsamlı hizmet veren ilk şirket oldu.
Bir başka dünya devi operatör ise 5G’nin araç iletişiminde nasıl kullanılabileceğini test ettikten ve 5G kullanarak holografik bir telefon görüşmesini başarıyla tamamladıktan sonra, beşinci nesil ağlarını 3 Temmuz 2019’da yedi şehirde başlattı. Şu an toplam İngiltere genelinde 100 noktada kapsama sağlıyor.
Amerika Kıtası
Kuzey Amerika’da dağınık ve kapsamları sınırlı da olsa 5G ağlarının ortaya çıktığı görülüyor. Örneğin Porto Riko’da 5G 2019’da test edilmeye başlandı. Tahminler, 2023 yılına kadar Kuzey Amerika mobil bağlantılarının yüzde 32’sinin 5G ağında olacağını yönünde.
Orta Amerika’da ise nispeten yavaş bir dağıtım ağı görülüyor. Kosta Rika’da Nisan 2021’de 5G tanıtımı yapılsa da ağın ne zaman kullanıma sunulacağı henüz belli değil.
En büyük nüfusa sahip Güney Amerika ülkeleri ise 5G’yi 2019’un sonlarından itibaren kullanıma alarak kıtada öncülüklerini gösterdi. Örneğin Şili’de ülkedeki en büyük telekom şirketi müşterilerine 5G kablosuz hizmeti sunmak için büyük bir üretici ile ortaklık kurdu ve 2021 başında hizmet vermeye başladı.
Brezilya’da 5G üzerine çalışan üç mobil operatörden biri ağını, Temmuz 2020’ye kadar sekiz şehirde kullanıma sundu, bir diğeri ise ilk ağını 14 Temmuz 2020’de São Paulo, Rio de Janeiro ve diğer bazı bölgelerde kullanıma aldı.
Kanada’da bir mobil operatör, 2019’da 5G’ye 4 milyar doların üzerinde yatırım yaparak 2020’nin başlarında kendi ağlarını sunmaya başladı. Yeni ağ şu anda 173 kasaba ve şehri kapsıyor. Diğer operatör ise ağlarını Haziran 2020’de Vancouver, Montreal, Greater Toronto Bölgesi ve diğer yerlerde kullanıma sunmaya başladı.
Güney Kore
Üç Güney Koreli şirket, 1 Aralık 2018’de ülkeye mobil 5G getirmek için iş birliği yaparak Seul ve çevresindeki yerlerde hizmet vermeye başladı 2019’dan önce yedi binden fazla site konuşlandırıldı ve 2019’un başlarında sınırsız 5G hizmeti sunmaya başladılar. Hızla yıl sonuna kadar kapsama alanları 85 şehre genişletildi.
Operatörlerden biri daha önce PyeongChang’daki 2018 Kış Olimpiyat Oyunlarında 5G hizmetini sergilemek için Intel ile iş birliği yapmıştı. Aynı operatör 5G ve diğer yenilikçi teknolojilere 2023 yılına kadar 20 milyar doların üzerinde yatırım yapmayı planladığını duyurdu.
Bilim ve Teknoloji Bakanlığındaki ICT ve Broadcasting Technology Policy Direktörü Heo Won-seok’a göre, ülkenin mobil kullanıcılarının yüzde 90’ı 2026 yılına kadar 5G ağında olacak.
Avustralya
Avustralya’da, 2020 ortasından bu yana iki binden fazla site ile nüfusun yüzde 41’inden fazlasının kapsamaya dahil olduğu bu yolculukta önemli bir kilometre taşı aşılmış durumda.
Bir sonraki adım ülkedeki 5G ağı yeteneklerini metro, bölgesel ve kırsal Avustralya genelinde daha fazla alana taşımak.
12 milyondan fazla Avustralyalı şu anda her gün 5G kapsamasından faydalanıyor ve bağlantının her zamankinden daha önemli olduğu bir zamanda süper hızlı ağa erişim sağlıyorlar.
Çin, Sektördeki Büyük Oyuncu
Güney Kore’de olduğu gibi Çin’de de üç network operatörü, 31 Ekim 2019’da resmi olarak 5G'yi Çin’e getirdi.
Çin’de internet hizmeti, şuan çoğu mobil kullanıcı olan 900 milyon kişiye ulaşıyor ve bu orandaki kullanıcı sayısı 5G geliştirme sürecinde başarının temelini oluşturdu. Tahminlere göre Çin’de 5G kullanıcıları 2023 sonunda 650 milyona ulaşarak nüfusun yüzde 40’ını kapsayacak.
Eylül 2020 sonuna kadar Çin’de kurulumu yapılan 5G baz istasyonu sayısı 690 bini geçti ve kullanıcı sayısı 160 milyona ulaştı. Ayrıca, 2020’de Çin’in telekomünikasyon alanında yüzde 16,5 artan sabit kıymet yatırımının üçte biri 5G’ye yönelikti.
Çin 5G konusunda üreticilerin aldığı patent sayısında da önde görünüyor.
Haberleşme sektörünün yanı sıra Çinli üreticilerin kuracağı ağlar ile 5G’nin dikey sektörlerde de yaygın şekilde kullanılacağı ön görülüyor.
Türkiye’de 5G
Ülkemizde 5G teknolojisine yön verecek olan BTK ve mobil operatörlerimizin teknolojinin ülkemize kazandırılması ile ilgili görüşleri aşağıda verilmiştir:
BTK
Ülkemizde 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu uyarınca ulusal çapta verilecek frekans bandı kullanım haklarına ilişkin strateji ve politikalar Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı (UAB) tarafından belirlenmekte, Bakanlığın strateji ve politikalarını dikkate alarak yetkilendirme, spektrum yönetimi hakkında gerekli düzenlemeler ile denetlemeler Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu kapsamda, 5G ve ötesi teknolojiler için de spektrum yönetimi, ihale ve altyapı ile ilgili politikalar ve hazırlıklar UAB ile BTK tarafından yürütülmektedir.
UAB ile BTK öncülüğünde kurulmuş olan Yeni Nesil Mobil Haberleşme Teknolojileri Türkiye Forumu (5GTR Forumu) çalışma grupları tarafından oluşturulan 5G ve Ötesi Beyaz Kitap’ta Türkiye’nin dünyada 5G ile ilk tanışan ülkelerden biri olması ve bunu yaparken de tüketici olmanın ötesinde üretici konumuna geçilebilmesine önem verildiği ifade edilmektedir. Bu öneme binaen, 5G ve ötesi yeni nesil mobil haberleşme sistemlerinde yerli ve milli, dünya pazarında yer alacak katma değeri yüksek ürün, hizmet ve teknolojiler geliştirmek amacıyla ulusal ve uluslararası seviyede kamu, sanayi ve akademinin iş birliği ile ekosistemdeki paydaşlarla çalışmalar yapılmasının amaçlandığı Beyaz Kitap’ta belirtilmektedir.
UAB koordinasyonunda hazırlanan Ulusal Genişbant Stratejisi (2017-2020) eylem planında “5G ve Ötesi Ar-Ge ve Standart Çalışmalarının Yürütülmesi” ve “Elektronik Haberleşme Sektöründe Yerli Üretim ve Ar-Ge Faaliyetlerinin Desteklenmesi” eylemlerine yer verilmektedir. Bu eylem planlarında, kamu ve özel sektörde ulusal ve uluslararası iş birliklerinin artırılması, yeni nesil mobil teknolojiler için ArGe, patent, standardizasyon, yerli üretimi teşvik çalışmalarının yürütülmesi ve milli ekosistemden küresel etkinliğe sahip iş ilişkileri, yeni şirketler, iştirakler, müteşebbisler ve markalar doğması hedeflenmektedir. Ayrıca, 5G standartlarının gelişimine paralel olarak uluslararası platformlardaki Ar-Ge çalışmalarının yakından takip edilmesi, bu çalışmalara ülkemiz adına katılımın teşvik edilmesi ve 5G ve ötesi elektronik haberleşme ekipmanlarının ülkemizde de üretilmesine imkân sağlamak üzere yerli sanayinin bu alana özendirilmesi amacıyla ArGe kaynakları kullandırılması amaçlanmaktadır.
BTK’nın 2019-2023 Stratejik Planında, 5G ile ilgili hedeflerde öncelikle yeni nesil 5G haberleşme teknolojisinin ülkemizde kullanımı için gerekli çalışmaların yapılması gerektiği belirtilmiştir. Bu kapsamda, işletmecilere geniş ve parçalanmamış 5G frekans tahsisi yapılması, mevzuatın 5G teknolojisi ile oluşan ihtiyaçlar çerçevesinde sadeleştirilmesi ve esnekliğinin sağlanması, small cell (küçük hücre) baz istasyonlarının kurulumunun kolaylaştırılması, 5G hizmetlerinin sunulabilmesi için ilave altyapı ihtiyacının tespiti ve sürdürülebilirliğinin sağlanması açısından alınacak tedbirlerin belirlenmesi, üniversiteler ve özel sektör kuruluşlarıyla 5G teknolojisini geliştirmek üzerine iş birliği yapılması, uluslararası kuruluşların 5G’ye yönelik standardizasyon çalışmalarının incelenmesi ve ulusal mevzuatla uluslararası standartların uyumlaştırılması ve işletmecilerin 5G konusundaki hazırlıklarının takip edilmesi ve yönlendirilmesi gerekmektedir. İkinci hedef olarak yerli üretim ve Ar-Ge faaliyetlerinin yeni nesil mobil haberleşme teknolojileri kapsamında desteklenmesi bulunmaktadır. Son hedef olarak ise mobil geniş bant spektrum stratejisinin belirlenmesi ve spektrumun etkin ve verimli kullanımı yer almaktadır.
TURKCELL
5G dönüşümü ile müşterilerinin beklentilerini karşılayacak en uygun çözümü en hızlı şekilde sunmaya odaklanan Turkcell, bireysel ve kurumsal segmentte farklı 5G çözümlerini sağlayacak, mevcut frekansları ve 5G’nin henüz ihale edilmemiş spektrumlarını baz alan esnek şebeke altyapısını oluşturmaya devam ettiğini belirtmektedir.
Turkcell 4.5G şebeke yapılanmasında esnek bir yapı inşa ettiği gibi, mevcut spektrumların 5G teknolojisini noktasında hem Non-StandAlone (NSA) hem de StandAlone (SA) alternatiflerini sunacak şekilde şebekesini 5G’ye hazır hale getirmiştir. Ayrıca 2018 yılında 5G Ar-Ge ekibini kurmuş ve beşi Avrupa Birliği Horizon 2020 projesi olmak üzere toplam 18 fonlanmış proje ile çalışmalarını sürdürmektedir.
5G teknolojisinin kablosuz haberleşme temelinin geliştirilmesinde ve dikey sektörlerin ihtiyaçlarının tanımlanması ve çözümünde yürüttüğü projeler ile Turkcell, hem teknolojik gelişimde hem de ülkemizde yerli ve milli çözümlerin sağlanması aşamasında katkı sağlamayı hedeflemektedir. Özellikle yerli ve milli ürün geliştirmesi aşamasında yürütülen projelerde, sürecin başından beri paydaş olma bilinci ile isterlerin belirlenmesi, test ve deneme süreçlerinde aktif olarak çalışmakta olduklarını ifade etmektedir.
Geniş bir katılımcı gurubu ile yürüttükleri 5G programı ile teknolojik, ticari, stratejik ve regülasyon gibi farklı bakış açıları ile 5G teknolojisinin ülkemizde gelişimine katkı sağlanmasını amaçlamaktadır. Turkcell 5G programında Türkiye’nin 5G’ye geçiş aşamasında doğru zaman planı, doğru pazar analizi ve iş modeli, doğru spektrum tahsisi, doğru altyapı paylaşım modeli gibi hususlarda da görüş ve analizlerini paylaşmaktadır.
TÜRK TELEKOM
Öncelikli ve en önemli hedefini, ülkenin her bölgesinde mümkün olduğu kadar çok kişiyi mümkün olan en hızlı internetle tanıştırmak ve Türkiye’nin internet kullanımını uluslararası gelişmişlik seviyesine çıkarmak olarak nitelendiren Türk Telekom; 5G yatırımlarının, laboratuvar ve saha testlerinin ve şebekelerinde yapılması gereken ön hazırlıkları sürdürmekte olduğunu belirtmektedir.
5G’nin temel taşıyıcısı olan fiberi yaygınlaştırmayı öncelik olarak görerek, “dokunduğu herkesi değerli hissettirme” anlayışı doğrultusunda 2021 yılı ilk yarısı itibarıyla fiber ağını 345 bin kilometreye çıkardığını ve Türkiye’deki sokakların yaklaşık yüzde 85’ine fiber ile ulaştıklarını duyurmuştur. Türk Telekom fiber yaygınlığını daha da artırarak 5G yolculuğunda Türkiye’yi öncü ülke yapmayı amaçlamaktadır. Baz istasyonlarının yüzde 45’ten fazlasının fibere bağlı durumda olması, 5G’ye hazır olduklarını ortaya koymaktadır.
Türk Telekom yerli ve milli teknolojileri ve Türk mühendislerini desteklediğini, savunmadan sağlığa, eğitimden enerjiye, haberleşmeden sanayiye çok farklı alanlara entegre ettiğini, ülkemizin dışa bağımlılığını azaltan yerli ve milli teknolojileriyle ülkemize hizmet etmekte olduğunu ve 5G ile birlikte gelen teknolojilerde de bu konudaki desteklerini devam ettireceğini beyan etmektedir.
VODAFONE
Türkiye’de 15 yıldır faaliyetlerini sürdüren ve dünyada onu aşkın ülkede 5G şebekesini devreye alan Vodafone, Türkiye’de de 5G teknolojisini müşterilerine sunmak için hazırlıklarını sürdürdüğünü belirtmektedir. Türkiye’nin 5G’ye hazırlanması konusunda kamu otoriteleriyle iş birliği halinde olduklarını ve uluslararası düzeyde sahip oldukları bilgi ve donanımı, 5GTR Forumu ve 5G Vadisi gibi platformlara aktararak Türkiye’nin 5G Beyaz Kitabının hazırlanmasında katkılarda bulunduklarını ifade eden Vodafone, “Vodafone İTÜ Future Lab” ve “5G ve Ötesi Ortak Lisansüstü Destekleme Programı” bünyesinde çok sayıda yüksek lisans ve doktora öğrencisine 5G ve ötesi teknolojilerinin araştırılması için destek sağladıklarını dile getirmektedir.
Vodafone, üyesi olduğu 5G Vadisi Açık Test Sahasındaki faaliyetlere gerçekleştirdiği testler ve çalışmalar ile katkı sunmaktadır. Hizmete aldıkları, 5G’nin öncü teknolojilerinden biri olan Dar Bantta Nesnelerin İnterneti (NB-IoT) ile birlikte, Tofaş ile yürüttüğü Özelleştirilmiş Mobil Şebeke çözümü ile Endüstri 4.0 yolunda tecrübe edindiklerini belirtmektedir. Bunların yanı sıra 5G Vadisi ve teknokentlerde de pek çok firma ile ortak çalışmalar yürüterek, yerli ve milli 5G ekosisteminin oluşmasına katkı sağlamayı hedeflemektedir. Ülkemizde yürütülen 5G projelerinde teknik gereksinimlerin belirlenmesinden tasarım süreçlerine, prototip ve canlı saha test süreçlerine katkı sağlamaktadır.
Türkiye’nin dijitalleşmesine fayda sağlayacak 5G uygulamalarının şimdiden mevcut şebekelerinde çalışmaya başladığını ve yeni nesil kapsama ile birlikte müşterilerine on kata kadar daha yüksek hız, daha fazla bağlantı sayısı ve daha düşük gecikme sağlayacağını dile getiren Vodafone, 2019 yılından itibaren Almanya’nın Dresden şehrindeki araştırma merkezinde 5G, 6G ve OpenRAN gibi teknolojiler üzerine Ar-Ge çalışmaları yürütmektedir.
ASELSAN ve 5G
ASELSAN olarak da en çok üzerinde durduğumuz konulardan biri 5G ve ötesi teknolojiler konusundaki çalışmalarımızdır. 5G teknolojisi ile meydana gelecek olan dönüşümün ve sağladığı fırsatların farkındayız. Öncelikli hedefimiz 5G teknolojileri kapsamında iştiraklerimiz ve yaratmış olduğumuz ekosistemde bulunan firmalar ile birlikte yerli ve milli ürünleri geliştirmek, başta ülkemiz olmak üzere birçok coğrafyada yaygınlaştırılmasını sağlamaktır.
Bu bilinçle; sadece öz kaynaklarımızla desteklediğimiz yaklaşık 20.000.000 ABD doları tutarında 5G Yeni Radyo Geliştirme Projemiz başlatılmıştır. Bu projemiz kapsamında operatörlerimiz ile birlikte çalışılmakta, uluslararası kaynakların ve standartların yanı sıra teknik isterler konusunda onlardan da destek almaktayız.
Hedefimiz; 2023 yılı içerisinde operatör şebekelerinde test edilebilecek olgunluğa erişmiş bir baz istasyonu tasarlamak ve geliştirmek olup, 5G teknolojisinin en önemli kullanım alanlarından biri olan Özel Şebekeler (Private Network) başta olmak üzere, bir çok farklı sektörde ürünlerimiz ve servislerimizle yer almaktır.
Katkılarından dolayı BTK, TURKCELL, TÜRK TELEKOM ve VODAFONE'a teşekkür ederiz.
Dünya genelinde akıllı cihaz sayısındaki hızlı artış, teknolojik gelişmeler, kullanıcıların hız, kapasite ve kapsama kalitesinin artması yönündeki talepleri gibi etkenler, mobil geniş bant teknolojilerinde sürekli olarak yeni gelişmeleri tetiklemektedir. Artarak devam eden internete bağlı cihaz sayısı, makineden makineye uygulamalar, nesnelerin interneti (Internet of Things - IoT), haberleşme cihaz ve ekipmanlarındaki enerji verimliliği, artan hız ve kapasite talebi 5G ve ötesini gündeme getirmiş ve küresel mobil sektörü son birkaç yıldır 5G teknolojisine odaklanmıştır. 5G teknolojisi ile bu çeşitlilikteki ihtiyaçların ve taleplerin daha iyi ve eş zamanlı olarak karşılanması amaçlanmıştır.
5G’nin sadece elektronik haberleşme sektörü açısından kişiler arasındaki iletişimi hızlandırması ve çeşitlendirmesinin ötesinde aynı zamanda nesneleri birbirine bağlaması anlamında önceki nesil sistemlerden de büyük oranda farklılık oluşturmasından dolayı farklı değerlendirilmesi gerekecektir.
5G, her alanda dijital dönüşümü hızlandırarak yenilikçi uygulamaların geliştirilmesi ve kullanılmasında etken olacaktır. Bu durum aynı zamanda yapay zekâ, makine öğrenmesi, büyük veri ve nesnelerin interneti gibi yenilikçi uygulamaların gelişimini de hızlandırarak sürdürülebilir kalkınma hedefinde anahtar bir rol oynayacaktır. Bunun yanında, 5G teknolojilerinin gelişimi gelecekte sosyoekonomik büyümenin ve dolayısı ile ülkelerin rekabet gücünün en önemli bileşenlerinden biri haline gelecektir. 5G yalnızca mobil operatörlerin ve tüketici iletişiminin ihtiyaçlarını karşılamakla kalmayacak, aynı zamanda tek bir teknoloji içinde birleştirilen çok geniş uygulama ve kullanım çeşitliliğine olanak tanıyacaktır. 5G, dijital dönüşümün bir unsurunu oluşturacaktır. Bununla birlikte, 5G çok sayıda sektörü de hedeflemektedir. 5G’nin iletişim hızlarındaki artışı sağlamasının ötesinde birçok yeteneğe sahip olması sektörlere hareketlilik kazandıracaktır.
5G şebekeleri ile gelişmiş mobil geniş bant, ultra güvenilir ve düşük gecikmeli haberleşme ve çok sayıda cihazın birbiriyle iletişimine olanak tanıyan bir altyapının sağlanması hedeflendiğinden, 5G’nin sunduklarından sadece elektronik haberleşme sektörünün değil dikey sektörler olarak adlandırılan otomotiv, sanayi, enerji, sağlık, tarım gibi birçok tüm sektörlerin faydalanacağı düşünülmektedir.
5G, bireysel kullanıcılara ek olarak hemen her şeyin birbiriyle haberleştiği ve fiziksel boyut kadar sanal boyutun ön plana çıkacağı bir çağın başlangıcını simgeleyecektir. 2020 sonrası dünyada km2’de dolaşacak ortalama verinin 4 yılda bir 16 kat artacağı, bu talebi karşılamak üzere önceki nesle göre 25 kat fazla frekansa ve çok fazla baz istasyonuna gereksinim duyulacağı öngörülmektedir. Bağlantı yoğunluğunun önemli bir kısmı, insanlar ve nesneler arasında olacaktır. Sensör içeren ekipmanların yüzde 99’u internete bağlı hale gelecektir.
Dikey sektörlerin büyümesi, gelişmesi ve dijital devrimin sürekliliği için geleneksel endüstrilerin de dijitalleştirilmesi büyük önem taşımaktadır. 2025 yılına kadar toplam dijital dönüşüm pazarının 15 trilyon ABD doları büyüklüğüne ulaşması öngörülmektedir. Elektronik haberleşme sektörü, bu fırsatları çok iyi analiz ederek dikey sektörlerin dijitalleşmesi yönünde daha fazla çaba sarf etmelidir. Bağlanabilirliğin artırılması ve dikey sektörlerin gelişimi, ağ sistemlerinin geleceğinde önemli bir yer tutmaktadır.
Kısaca “gigabit toplumu” olarak adlandırılan ve çok büyük miktarlarda verinin her saniye, her salise işlenerek yaşamı şekillendiren bir değişimden bahsedilmektedir. Bu değişim için hazırlıklı olmak gerekmektedir. Hem kullanılacak yeni teknolojilerin olabilecek en yüksek ölçüde yerli ve milli olması için hem de değişecek yaşam unsurlarının ülke gerçeklerimizle, kültürümüzle koşut olması için hazırlanmak gerekmektedir. Akıllı olma yolunda ilerleyen ağlarda, siber güvenliğe önem verilmesi gerektiğinin farkında ve bilincinde olunması gerektiği unutulmamalıdır.
Dünyada 5G
Spektrum ihalelerindeki gecikmelere ve COVID-19 pandemisinin dünyaya yaşattığı bütün olumsuzluklara rağmen, 2020’de birçok mobil operatör 5G’de kurulum planlarını devam ettirmiştir.
Dünya çapında 100 yeni 5G ağı hizmete girmiş ve 2020’de canlı 5G ağlarının sayısı bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 223 artarak 160‘ı geçmiş ve 4G’ye göre markete hızlı bir giriş yapmıştır.
Bugüne baktığımızda Çin, Güney Kore ve ABD 5G ağlarını diğer ülkelerden çok daha önce hayata geçirmiş ve bu da bu ülke grubunu 5G kurulumu ve 5G abone sayısı açısından lider konuma getirmiştir. 2020 yılı boyunca yaptıkları yeni 5G ağı yatırımlarını tanıtan Batı Avrupa, Orta ve Doğu Avrupa ile gelişmiş Asya-Pasifik ülkeleri, 2020’de dünya çapında en fazla yeni kurulum gerçekleştiren bölgeler olmuştur. Daha detaylı söylemek gerekirse mobil operatörler 27 Avrupa Birliği üye devletinin 23’ünde 5G ağ hizmetlerini başlatmıştır. Kıbrıs Rum Kesimi, Litvanya, Malta ve Portekiz, AB2de Aralık 2020 itibarıyla Avrupa’da 5G hizmetlerini başlatmayan son birkaç ülke olarak kalmıştır.
Asya’daki duruma bakılacak olursa; Japonya’da hizmet hayatına yeni başlayan bir mobil operatör bile 5G hizmetlerini Eylül 2020’de başlatmıştır. Hong Kong’da ise 5G hizmetleri, üç büyük operatör tarafından Nisan 20202de piyasaya sürülmüştür.
Güney Afrika ve Latin Amerika da 2020’de canlı 5G ağlarını hizmete almıştır.
5G kullanıcı terminallerinin ticari kullanılabilirliğinin hızlanması, 5G’ye uygun spektrumun kısmen de olsa mevcudiyeti, mobil operatörlerin 5G’yi başlatma konusundaki kararlılığı ve güçlü duruşu COVID-19’un getirdiği zorluklara rağmen, dünya çapında kullanıma alınan 5G ağlarının sayısındaki önemli artışın temel sebepleri olmuştur.
Şubat 2021 itibarıyla, dünya ülkelerinin yüzde 30’undan fazlasının 5G’ye erişimi bulunmaktadır. Bazı tahminlere göre, 2026 yılına kadar 3,5 milyar kişi 5G bağlantıya ulaşacaktır.
Şu ana kadar yayılımı az olmuş gibi görünse de 5G bir önceki nesil haberleşme teknolojisi olan 4G’ye göre çok daha hızlı bir yayılım göstermektedir.
2021 ortası itibarıyla bu konuda öncü rol oynayan ülkelerin 5G şebeke kurulumlarında geldiği durum ve açık kaynaklardan paylaştıkları ölçüde stratejileri şöyle özetlenebilir:
Almanya
Almanya Federal Ulaştırma ve Dijital Altyapı Bakanlığı (Bundesministerium für Verkehr und digitale Infrastruktur) tarafından yayınlanan 5G Stratejisine ve Alman Federal Hükümetinin 5G Stratejisine göre, deneme kurulumları 2018’de başladı ve 2020’de ticari ağ tanıtımları gerçekleştirildi. Almanya’nın 5G marketi gelişim stratejisi ise aşağıdaki şekilde sıralanmıştır:
Eylül 20192da Almanya’da Berlin, Darmstadt, Münih, Bonn ve Köln’de kullanıma sunulan 5G şu anda 10 milyon kişiye hizmet veriyor ve 2025 yılına kadar ülkenin yüzde 90’ının 5G ile kapsanması hedefleniyor.
Alman hükümeti 5G’de uzun dönem stratejisini oluştururken son adım olan şehirler için 5G ayağı için ise farklı bir yöntem seçti. Belediyelerin farklı alanlarındaki üç sorununu çözmek üzerine yaptığı yarışmalarda öne çıkan alanları stratejisine ekleyerek seçilecek projeye en az 2 milyon Euro bütçe ayıracağını duyurdu.
Birleşik Krallık
İngiltere’nin en büyük mobil operatörü; 30 Mayıs 2019’da Londra, Cardiff, Edinburgh, Belfast, Birmingham ve Manchester’da kullanıma aldığı 5G ağ hizmetlerini şu anda 160 şehre yayarak Birleşik Krallık’ta 5G’de kapsamlı hizmet veren ilk şirket oldu.
Bir başka dünya devi operatör ise 5G’nin araç iletişiminde nasıl kullanılabileceğini test ettikten ve 5G kullanarak holografik bir telefon görüşmesini başarıyla tamamladıktan sonra, beşinci nesil ağlarını 3 Temmuz 2019’da yedi şehirde başlattı. Şu an toplam İngiltere genelinde 100 noktada kapsama sağlıyor.
Amerika Kıtası
Kuzey Amerika’da dağınık ve kapsamları sınırlı da olsa 5G ağlarının ortaya çıktığı görülüyor. Örneğin Porto Riko’da 5G 2019’da test edilmeye başlandı. Tahminler, 2023 yılına kadar Kuzey Amerika mobil bağlantılarının yüzde 32’sinin 5G ağında olacağını yönünde.
Orta Amerika’da ise nispeten yavaş bir dağıtım ağı görülüyor. Kosta Rika’da Nisan 2021’de 5G tanıtımı yapılsa da ağın ne zaman kullanıma sunulacağı henüz belli değil.
En büyük nüfusa sahip Güney Amerika ülkeleri ise 5G’yi 2019’un sonlarından itibaren kullanıma alarak kıtada öncülüklerini gösterdi. Örneğin Şili’de ülkedeki en büyük telekom şirketi müşterilerine 5G kablosuz hizmeti sunmak için büyük bir üretici ile ortaklık kurdu ve 2021 başında hizmet vermeye başladı.
Brezilya’da 5G üzerine çalışan üç mobil operatörden biri ağını, Temmuz 2020’ye kadar sekiz şehirde kullanıma sundu, bir diğeri ise ilk ağını 14 Temmuz 2020’de São Paulo, Rio de Janeiro ve diğer bazı bölgelerde kullanıma aldı.
Kanada’da bir mobil operatör, 2019’da 5G’ye 4 milyar doların üzerinde yatırım yaparak 2020’nin başlarında kendi ağlarını sunmaya başladı. Yeni ağ şu anda 173 kasaba ve şehri kapsıyor. Diğer operatör ise ağlarını Haziran 2020’de Vancouver, Montreal, Greater Toronto Bölgesi ve diğer yerlerde kullanıma sunmaya başladı.
Güney Kore
Üç Güney Koreli şirket, 1 Aralık 2018’de ülkeye mobil 5G getirmek için iş birliği yaparak Seul ve çevresindeki yerlerde hizmet vermeye başladı 2019’dan önce yedi binden fazla site konuşlandırıldı ve 2019’un başlarında sınırsız 5G hizmeti sunmaya başladılar. Hızla yıl sonuna kadar kapsama alanları 85 şehre genişletildi.
Operatörlerden biri daha önce PyeongChang’daki 2018 Kış Olimpiyat Oyunlarında 5G hizmetini sergilemek için Intel ile iş birliği yapmıştı. Aynı operatör 5G ve diğer yenilikçi teknolojilere 2023 yılına kadar 20 milyar doların üzerinde yatırım yapmayı planladığını duyurdu.
Bilim ve Teknoloji Bakanlığındaki ICT ve Broadcasting Technology Policy Direktörü Heo Won-seok’a göre, ülkenin mobil kullanıcılarının yüzde 90’ı 2026 yılına kadar 5G ağında olacak.
Avustralya
Avustralya’da, 2020 ortasından bu yana iki binden fazla site ile nüfusun yüzde 41’inden fazlasının kapsamaya dahil olduğu bu yolculukta önemli bir kilometre taşı aşılmış durumda.
Bir sonraki adım ülkedeki 5G ağı yeteneklerini metro, bölgesel ve kırsal Avustralya genelinde daha fazla alana taşımak.
12 milyondan fazla Avustralyalı şu anda her gün 5G kapsamasından faydalanıyor ve bağlantının her zamankinden daha önemli olduğu bir zamanda süper hızlı ağa erişim sağlıyorlar.
Çin, Sektördeki Büyük Oyuncu
Güney Kore’de olduğu gibi Çin’de de üç network operatörü, 31 Ekim 2019’da resmi olarak 5G'yi Çin’e getirdi.
Çin’de internet hizmeti, şuan çoğu mobil kullanıcı olan 900 milyon kişiye ulaşıyor ve bu orandaki kullanıcı sayısı 5G geliştirme sürecinde başarının temelini oluşturdu. Tahminlere göre Çin’de 5G kullanıcıları 2023 sonunda 650 milyona ulaşarak nüfusun yüzde 40’ını kapsayacak.
Eylül 2020 sonuna kadar Çin’de kurulumu yapılan 5G baz istasyonu sayısı 690 bini geçti ve kullanıcı sayısı 160 milyona ulaştı. Ayrıca, 2020’de Çin’in telekomünikasyon alanında yüzde 16,5 artan sabit kıymet yatırımının üçte biri 5G’ye yönelikti.
Çin 5G konusunda üreticilerin aldığı patent sayısında da önde görünüyor.
Haberleşme sektörünün yanı sıra Çinli üreticilerin kuracağı ağlar ile 5G’nin dikey sektörlerde de yaygın şekilde kullanılacağı ön görülüyor.
Türkiye’de 5G
Ülkemizde 5G teknolojisine yön verecek olan BTK ve mobil operatörlerimizin teknolojinin ülkemize kazandırılması ile ilgili görüşleri aşağıda verilmiştir:
BTK
Ülkemizde 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu uyarınca ulusal çapta verilecek frekans bandı kullanım haklarına ilişkin strateji ve politikalar Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı (UAB) tarafından belirlenmekte, Bakanlığın strateji ve politikalarını dikkate alarak yetkilendirme, spektrum yönetimi hakkında gerekli düzenlemeler ile denetlemeler Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu kapsamda, 5G ve ötesi teknolojiler için de spektrum yönetimi, ihale ve altyapı ile ilgili politikalar ve hazırlıklar UAB ile BTK tarafından yürütülmektedir.
UAB ile BTK öncülüğünde kurulmuş olan Yeni Nesil Mobil Haberleşme Teknolojileri Türkiye Forumu (5GTR Forumu) çalışma grupları tarafından oluşturulan 5G ve Ötesi Beyaz Kitap’ta Türkiye’nin dünyada 5G ile ilk tanışan ülkelerden biri olması ve bunu yaparken de tüketici olmanın ötesinde üretici konumuna geçilebilmesine önem verildiği ifade edilmektedir. Bu öneme binaen, 5G ve ötesi yeni nesil mobil haberleşme sistemlerinde yerli ve milli, dünya pazarında yer alacak katma değeri yüksek ürün, hizmet ve teknolojiler geliştirmek amacıyla ulusal ve uluslararası seviyede kamu, sanayi ve akademinin iş birliği ile ekosistemdeki paydaşlarla çalışmalar yapılmasının amaçlandığı Beyaz Kitap’ta belirtilmektedir.
UAB koordinasyonunda hazırlanan Ulusal Genişbant Stratejisi (2017-2020) eylem planında “5G ve Ötesi Ar-Ge ve Standart Çalışmalarının Yürütülmesi” ve “Elektronik Haberleşme Sektöründe Yerli Üretim ve Ar-Ge Faaliyetlerinin Desteklenmesi” eylemlerine yer verilmektedir. Bu eylem planlarında, kamu ve özel sektörde ulusal ve uluslararası iş birliklerinin artırılması, yeni nesil mobil teknolojiler için ArGe, patent, standardizasyon, yerli üretimi teşvik çalışmalarının yürütülmesi ve milli ekosistemden küresel etkinliğe sahip iş ilişkileri, yeni şirketler, iştirakler, müteşebbisler ve markalar doğması hedeflenmektedir. Ayrıca, 5G standartlarının gelişimine paralel olarak uluslararası platformlardaki Ar-Ge çalışmalarının yakından takip edilmesi, bu çalışmalara ülkemiz adına katılımın teşvik edilmesi ve 5G ve ötesi elektronik haberleşme ekipmanlarının ülkemizde de üretilmesine imkân sağlamak üzere yerli sanayinin bu alana özendirilmesi amacıyla ArGe kaynakları kullandırılması amaçlanmaktadır.
BTK’nın 2019-2023 Stratejik Planında, 5G ile ilgili hedeflerde öncelikle yeni nesil 5G haberleşme teknolojisinin ülkemizde kullanımı için gerekli çalışmaların yapılması gerektiği belirtilmiştir. Bu kapsamda, işletmecilere geniş ve parçalanmamış 5G frekans tahsisi yapılması, mevzuatın 5G teknolojisi ile oluşan ihtiyaçlar çerçevesinde sadeleştirilmesi ve esnekliğinin sağlanması, small cell (küçük hücre) baz istasyonlarının kurulumunun kolaylaştırılması, 5G hizmetlerinin sunulabilmesi için ilave altyapı ihtiyacının tespiti ve sürdürülebilirliğinin sağlanması açısından alınacak tedbirlerin belirlenmesi, üniversiteler ve özel sektör kuruluşlarıyla 5G teknolojisini geliştirmek üzerine iş birliği yapılması, uluslararası kuruluşların 5G’ye yönelik standardizasyon çalışmalarının incelenmesi ve ulusal mevzuatla uluslararası standartların uyumlaştırılması ve işletmecilerin 5G konusundaki hazırlıklarının takip edilmesi ve yönlendirilmesi gerekmektedir. İkinci hedef olarak yerli üretim ve Ar-Ge faaliyetlerinin yeni nesil mobil haberleşme teknolojileri kapsamında desteklenmesi bulunmaktadır. Son hedef olarak ise mobil geniş bant spektrum stratejisinin belirlenmesi ve spektrumun etkin ve verimli kullanımı yer almaktadır.
TURKCELL
5G dönüşümü ile müşterilerinin beklentilerini karşılayacak en uygun çözümü en hızlı şekilde sunmaya odaklanan Turkcell, bireysel ve kurumsal segmentte farklı 5G çözümlerini sağlayacak, mevcut frekansları ve 5G’nin henüz ihale edilmemiş spektrumlarını baz alan esnek şebeke altyapısını oluşturmaya devam ettiğini belirtmektedir.
Turkcell 4.5G şebeke yapılanmasında esnek bir yapı inşa ettiği gibi, mevcut spektrumların 5G teknolojisini noktasında hem Non-StandAlone (NSA) hem de StandAlone (SA) alternatiflerini sunacak şekilde şebekesini 5G’ye hazır hale getirmiştir. Ayrıca 2018 yılında 5G Ar-Ge ekibini kurmuş ve beşi Avrupa Birliği Horizon 2020 projesi olmak üzere toplam 18 fonlanmış proje ile çalışmalarını sürdürmektedir.
5G teknolojisinin kablosuz haberleşme temelinin geliştirilmesinde ve dikey sektörlerin ihtiyaçlarının tanımlanması ve çözümünde yürüttüğü projeler ile Turkcell, hem teknolojik gelişimde hem de ülkemizde yerli ve milli çözümlerin sağlanması aşamasında katkı sağlamayı hedeflemektedir. Özellikle yerli ve milli ürün geliştirmesi aşamasında yürütülen projelerde, sürecin başından beri paydaş olma bilinci ile isterlerin belirlenmesi, test ve deneme süreçlerinde aktif olarak çalışmakta olduklarını ifade etmektedir.
Geniş bir katılımcı gurubu ile yürüttükleri 5G programı ile teknolojik, ticari, stratejik ve regülasyon gibi farklı bakış açıları ile 5G teknolojisinin ülkemizde gelişimine katkı sağlanmasını amaçlamaktadır. Turkcell 5G programında Türkiye’nin 5G’ye geçiş aşamasında doğru zaman planı, doğru pazar analizi ve iş modeli, doğru spektrum tahsisi, doğru altyapı paylaşım modeli gibi hususlarda da görüş ve analizlerini paylaşmaktadır.
TÜRK TELEKOM
Öncelikli ve en önemli hedefini, ülkenin her bölgesinde mümkün olduğu kadar çok kişiyi mümkün olan en hızlı internetle tanıştırmak ve Türkiye’nin internet kullanımını uluslararası gelişmişlik seviyesine çıkarmak olarak nitelendiren Türk Telekom; 5G yatırımlarının, laboratuvar ve saha testlerinin ve şebekelerinde yapılması gereken ön hazırlıkları sürdürmekte olduğunu belirtmektedir.
5G’nin temel taşıyıcısı olan fiberi yaygınlaştırmayı öncelik olarak görerek, “dokunduğu herkesi değerli hissettirme” anlayışı doğrultusunda 2021 yılı ilk yarısı itibarıyla fiber ağını 345 bin kilometreye çıkardığını ve Türkiye’deki sokakların yaklaşık yüzde 85’ine fiber ile ulaştıklarını duyurmuştur. Türk Telekom fiber yaygınlığını daha da artırarak 5G yolculuğunda Türkiye’yi öncü ülke yapmayı amaçlamaktadır. Baz istasyonlarının yüzde 45’ten fazlasının fibere bağlı durumda olması, 5G’ye hazır olduklarını ortaya koymaktadır.
Türk Telekom yerli ve milli teknolojileri ve Türk mühendislerini desteklediğini, savunmadan sağlığa, eğitimden enerjiye, haberleşmeden sanayiye çok farklı alanlara entegre ettiğini, ülkemizin dışa bağımlılığını azaltan yerli ve milli teknolojileriyle ülkemize hizmet etmekte olduğunu ve 5G ile birlikte gelen teknolojilerde de bu konudaki desteklerini devam ettireceğini beyan etmektedir.
VODAFONE
Türkiye’de 15 yıldır faaliyetlerini sürdüren ve dünyada onu aşkın ülkede 5G şebekesini devreye alan Vodafone, Türkiye’de de 5G teknolojisini müşterilerine sunmak için hazırlıklarını sürdürdüğünü belirtmektedir. Türkiye’nin 5G’ye hazırlanması konusunda kamu otoriteleriyle iş birliği halinde olduklarını ve uluslararası düzeyde sahip oldukları bilgi ve donanımı, 5GTR Forumu ve 5G Vadisi gibi platformlara aktararak Türkiye’nin 5G Beyaz Kitabının hazırlanmasında katkılarda bulunduklarını ifade eden Vodafone, “Vodafone İTÜ Future Lab” ve “5G ve Ötesi Ortak Lisansüstü Destekleme Programı” bünyesinde çok sayıda yüksek lisans ve doktora öğrencisine 5G ve ötesi teknolojilerinin araştırılması için destek sağladıklarını dile getirmektedir.
Vodafone, üyesi olduğu 5G Vadisi Açık Test Sahasındaki faaliyetlere gerçekleştirdiği testler ve çalışmalar ile katkı sunmaktadır. Hizmete aldıkları, 5G’nin öncü teknolojilerinden biri olan Dar Bantta Nesnelerin İnterneti (NB-IoT) ile birlikte, Tofaş ile yürüttüğü Özelleştirilmiş Mobil Şebeke çözümü ile Endüstri 4.0 yolunda tecrübe edindiklerini belirtmektedir. Bunların yanı sıra 5G Vadisi ve teknokentlerde de pek çok firma ile ortak çalışmalar yürüterek, yerli ve milli 5G ekosisteminin oluşmasına katkı sağlamayı hedeflemektedir. Ülkemizde yürütülen 5G projelerinde teknik gereksinimlerin belirlenmesinden tasarım süreçlerine, prototip ve canlı saha test süreçlerine katkı sağlamaktadır.
Türkiye’nin dijitalleşmesine fayda sağlayacak 5G uygulamalarının şimdiden mevcut şebekelerinde çalışmaya başladığını ve yeni nesil kapsama ile birlikte müşterilerine on kata kadar daha yüksek hız, daha fazla bağlantı sayısı ve daha düşük gecikme sağlayacağını dile getiren Vodafone, 2019 yılından itibaren Almanya’nın Dresden şehrindeki araştırma merkezinde 5G, 6G ve OpenRAN gibi teknolojiler üzerine Ar-Ge çalışmaları yürütmektedir.
ASELSAN ve 5G
ASELSAN olarak da en çok üzerinde durduğumuz konulardan biri 5G ve ötesi teknolojiler konusundaki çalışmalarımızdır. 5G teknolojisi ile meydana gelecek olan dönüşümün ve sağladığı fırsatların farkındayız. Öncelikli hedefimiz 5G teknolojileri kapsamında iştiraklerimiz ve yaratmış olduğumuz ekosistemde bulunan firmalar ile birlikte yerli ve milli ürünleri geliştirmek, başta ülkemiz olmak üzere birçok coğrafyada yaygınlaştırılmasını sağlamaktır.
Bu bilinçle; sadece öz kaynaklarımızla desteklediğimiz yaklaşık 20.000.000 ABD doları tutarında 5G Yeni Radyo Geliştirme Projemiz başlatılmıştır. Bu projemiz kapsamında operatörlerimiz ile birlikte çalışılmakta, uluslararası kaynakların ve standartların yanı sıra teknik isterler konusunda onlardan da destek almaktayız.
Hedefimiz; 2023 yılı içerisinde operatör şebekelerinde test edilebilecek olgunluğa erişmiş bir baz istasyonu tasarlamak ve geliştirmek olup, 5G teknolojisinin en önemli kullanım alanlarından biri olan Özel Şebekeler (Private Network) başta olmak üzere, bir çok farklı sektörde ürünlerimiz ve servislerimizle yer almaktır.
Katkılarından dolayı BTK, TURKCELL, TÜRK TELEKOM ve VODAFONE'a teşekkür ederiz.
